DENEMARKEN
 

Basisgegevens
Officiële   landstaal	Deens
Hoofdstad	Kopenhagen
Oppervlakte	42.434 km²
Inwoners	5.772.224   (mei 2019)
Munteenheid	Deense kroon   (DKK)
Tijdsverschil	+0
Web	.dk
Code.	DNK
Tel.	+45

To read about DENMARK in English - click here

Steden DENEMARKEN

Aarhus

Kopenhagen

Geografie en Landschap

Geografie

Het koninkrijk Denemarken ligt in Noordwest-Europa en vormt een onderdeel van Scandinavië. Denemarken heeft in het zuiden een korte landgrens met het Duitse Sleeswijk-Holstein (68 km). Denemarken grenst in het westen aan de Noordzee, in het noorden aan het Skagerrak en in het oosten aan het Kattegat, de Sont en de Oostzee.

advertentie

Denemarken Satellietfoto_{Photo: Publiek domein}

Denemarken is met 43.077 km2 iets groter dan Nederland. Het bestaat uit het schiereiland Jutland en 474 eilanden waarvan er ongeveer 100 bewoond zijn.

Landschap

De kuststroken lijken sterk op die van Nederland met zandstranden, wadden, duinen en dijken. Voor de kust van West-Jutland liggen veel zandbanken en riffen. Hier liggen ook lange en brede stranden. De oostkust van Jutland is een fjordenkust waarvan de inhammen lang en bebost zijn. Dit in tegenstelling tot de Noorse fjorden die zeer steil zijn. De goed bevaarbare fjorden dringen vanaf de oostkust diep het land in. De zeer grillige kust van Denemarken heeft een kustlijn van 7500 km, bijna evenveel als het 10x grotere buurland Zweden.

advertentie

Ejer Baunehøj, hoogste punt van Denemarken_{Photo: Hans Jørn Sorgaard Andersen CC 3.0 Unported no changes made}

Hoewel laag gelegen heeft het Deense landschap afwisselende golvende vormen. Het hoogste punt is de Ejer Baunehøj op de Jutlandse heuvelrug (172 meter). Het laagste punt is de Lammefjord, 7 meter onder zeeniveau. Lolland is laag en vlak en moet door dijken tegen stormvloeden beschermd worden. Het eiland Bornholm behoort geologisch gezien niet tot Denemarken; de bodem is namelijk van een geheel andere samenstelling dan de rest van Denemarken. Verspreid over het hele land liggen vele kleine en grote zwerfstenen, overblijfselen van verschillende ijstijden. De langste rivier is de Gadenå, 160 km lang. Om het eiland Møn en Zuidoost-Sjælland komen steile krijtrotsen van wel 140 meter hoog.

Faeroer in het kort

advertentie

Dorpje Funningur aan de voet van de Slættaretindur (links) en de Gráfeli (rechts), Faeroer_{Photo: Mulder1982 in het publieke domein}

De bevolking van de Faeröer stamt voor een groot deel af van Vikingen die zich vanaf de 9e eeuw op de eilanden vestigden. De Faeröer zijn sinds de 14e eeuw politiek verbonden met Denemarken. Zelfstandig bestuur vanaf 1948. De Faeröer bestaan uit 17 eilanden waarvan 16 bewoond.

locatie: Noord-Europa, tussen de Noorse Zee en noordelijke Atlantische Oceaan, halverwege tussen IJsland en Noorwegen.

Oppervlakte: 1399 km2

Aantal inwoners: 45.296

Bevolkingsdichtheid: ± 32 per km2

Klimaat: milde winters, koele zomers, vaak bewolkt of mistig en zeer winderig

Hoogste punt: Slaettaratindur 882 meter

Bevolkingsopbouw:

• 0-14 jaar 23%
• 15-64 jaar 63%
• 65+ 14%

Gemiddelde levensverwachting: 78.43 jaar

Godsdienst: evangelisch luthers

Talen: Faeröers en Deens

Hoofdstad: Torshavn Faeröerse naam: Foroyar

Bruto nationaal product: $700 miljoen

Industrie: visverwerking, scheepsbouw, bouw

Landbouw: melk, aardappelen, groente, schapen, zalm en andere vissoorten

Export: $362 miljoen bestaande uit o.a. vis en visproducten, diervoedsel; voornaamste exportpartners: Denemarken, Engeland, Duitsland, Frankrijk, Spanje en de Import: $315 miljoen bestaande uit o.a. machines, transportmiddelen, brandstof, zout; voornaamste importpartners: Denemarken, Noorwegen, Groot-Brittannië, Duitsland, Zweden en de Verenigde Staten

Groenland in het kort

advertentie

Gunnbjørn Fjeld, Groenland_{Photo: Maxim Bouev in het publieke domein}

's Werelds grootste eiland, waarvan 84% bedekt is met ijs. Zelfstandig bestuur sinds 1979.

locatie: Noord Noord-Amerika tussen de Poolzee en Noord-Atlantische Oceaan ten noordoosten van Canada.

Oppervlakte: 2.175.600 km2 waarvan 341.700 km2 ijsvrij

Aantal inwoners: 56.309

Bevolkingsdichtheid: ongeveer 0,16 inwoners per km2 ijsvrij land

Bevolkingsopbouw:

• 0-14 jaar 27%
• 15- 64 jaar 68%
• 65+ 5%

Gemiddelde levensverwachting: 68.07 jaar

Etnische groeperingen: Groenlanders (o.a. Inuit) 87%, Denen en andere groepen 13%

Godsdienst: evangelisch luthers

Talen: Groenlands (oost-Inuits), Deens en Engels

Hoogste punt: Gunnbjorn 3700 meter

Hoofdstad: Nuuk(Godthab)

Groenlandse naam: Kalaallit Nunaat

Bruto nationaal product: $945 miljoen

Industrie: visverwerking (met name garnalen), pelzen, scheepsbouw (kleine schepen)

Landbouw: groenten, schapen, rendieren, visserij

Export $363 miljoen: vis en visproducten (95%); voornaamste exportpartners: Denemarken, Japan, Groot-Brittannië

Import $421 miljoen: machines en transportmiddelen, voedsel, levende dieren, petroleumproducten; voornaamste importpartners: Denemarken, IJsland, Japan, Noorwegen, Verenigde Staten, Duitsland, Zweden.

Klimaat en Weer

advertentie

Denemarken storm_{Foto: Elrond CC 4.0 International bo changes made}

Denemarken heeft een gematigd zeeklimaat, sterk beïnvloed door de temperatuur van het Noordzeewater. Het weertype kan per dag verschillen maar door de geringe oppervlakte van het land en doordat het vrijwel aan alle zijden door zee is omgeven, zijn de klimaatverschillen zeer gering. In de koudste maand, februari, schommelt de gemiddelde temperatuur rond de 0°C. In strenge winters vriest een gedeelte van het Kattegat voor korte tijd dicht. In de Sont en in de Belten komt vaker ijs voor; in de Sont gemiddeld om de twee jaar.

De zomers kenmerken zich door veel zonneschijn. In juli, de warmste maand, schommelt de temperatuur gemiddeld tussen de 15 en 16,5°C. De warmste streken zijn Bornholm, Falster, Lolland en Viborg. De koudste streken zijn Himmerland, Midtfyn en Nordvestjyland.

Gemiddeld valt er op het Deense land 600 mm neerslag per jaar. Tussen de Noordzeekust en het heuvelland van Midtjyland valt gemiddeld 700 mm. Minder dan 600 mm valt op Bornholm, Sjælland en aan de kust van het Kattegat. Het aantal regendagen ligt tussen de 120 en 200 dagen per jaar. De meeste regen valt van augustus tot en met oktober.

De droogste periode valt tussen eind april en begin juni. Als de wind 's winters uit het oosten waait, kan het zeer koud worden, tot -31°C. 's Zomers kan de temperatuur door diezelfde oostenwind oplopen tot meer dan 35°C. De wind waait echter vaak uit het westen. Door de vele depressies stormt het aan de westkust gemiddeld meer dan 50 keer per jaar.

Planten en Dieren

Planten

Margrieten Denemarken_{Foto: Carsten Wiehe CC 3.0 Unported no changes made}

In een ver verleden was Denemarken een dicht bebost land. Op dit moment bestaat ongeveer 11% van het landoppervlak uit bos.

Langs de kust van de Noordzee, het Skagerrak en aan de zuidkant van het Kattegat vinden we bossen met (aangeplante) dennen en sparren. Daartussen groeit o.a. helmgras dat duinen beschermt. Door de ontbossing zijn bijna alle eikenbossen verdwenen. Berkenbossen komen nog wél voor en de groene beuk is de nationale boom van Denemarken. In Jutland bevindt zich het grootste, voornamelijk uit naaldbomen bestaande Deense woud. Veel voorkomende bomen zijn olmen, hazelaars, esdoorns, grove dennen, berken, espen, lindes en kastanjes. In Noord-Jutland komen uitgestrekte heidevelden voor. In Denemarken komen ongeveer 1500 plantensoorten voor, ongeveer vergelijkbaar met Nederland.

In het noorden en noordwesten van Jutland ontstonden als gevolg van de slechte afwatering uitgestrekte hoogveenmoerassen.

Aan de kust komt de bijzondere roze-witte strandroos voor. De nationale bloem is de margriet.

Dieren

Zwaan Denemarken_{Foto: Michelle Salter CC 3.0 Unported no changes made}

De wildstand in Denemarken is in de 20e eeuw sterk teruggelopen. Eland, oeros en zelfs wilde zwijnen komen niet meer voor. Voornamelijk in wildparken leven reeën, edelherten en de ingevoerde damherten en sikaherten. In de heide- en duingebieden leven vele hazen, konijnen, patrijzen en fazanten. Kleine rovers als de marter, das, otter en vos komen nog steeds voor maar hun aantal verminderd elk jaar. Met name de otter wordt sterk bedreigd. Van de zeeroofdieren komt naast de gewone zeehond de grijze zeehond voor. In de kustwateren zijn regelmatig bruinvissen en tuimelaars te zien. Van de vleermuizen zijn er alleen gladneuzen.

In de rivieren en beken kan gevist worden naar o.a. forel, sneep, baars en snoek. Zeevissers vangen veel kabeljauw, geep, zeeforel, koolvis, griet en haring.

Er komen ongeveer 350 soorten vogels voor in Denemarken. De helft daarvan broedt in Denemarken zelf; de rest zoekt warmere streken op. Veel voorkomende vogels zijn, behalve de vele soorten kustvogels en steltlopers, de raaf, zeearend, patrijs, fazant en eend. Het aantal ooievaars is in de loop der jaren sterk afgenomen. De nationale vogel is de zwaan.

Er zijn 68 soorten inheemse vlinders te zien in Denemarken. En verder komen er 11 soorten kikkers en padden voor. Door het verdrogen van veel natte gebieden is de helft van de broedplaatsen van deze dieren verdwenen.

Geschiedenis

Steentijd

Dolmen bij Sømarke op het eiland Møn in Denemarken_{Foto: Svobodat CC 3.0 Unported no changes made}

Er zijn aanwijzingen dat de eerste mensen al 12.000 jaar geleden rondgezworven hebben op Deens grondgebied. Ze leefde voornamelijk van de jacht op rendieren. Nadat het klimaat wat warmer werd trokken de rendieren verder naar het noorden. De jagers op hun beurt trokken richting kust en leefden van de visvangst. Rond 4000 voor Chr. verbouwden de Denen hun eigen voedsel en hielden wat vee. Van rond 2000 voor Chr. dateren de dolmens, grafkamers bestaande uit grote keien die met een platte steen werden afgedekt. De gletsjers van de ijstijd hadden die grote zwerfkeien achtergelaten. Denemarken is bezaaid met grafheuvels, grote stenen, ganggraven en hunebedden. De graven waren soms meer dan 100 meter lang.

Bronstijd

De Zonnewagen van Trundholm, Denemarken_{Foto: Nationalmuseet CC 3.0 Unported no changes made}

Brons werd rond 1800 voor Chr. geïntroduceerd in Denemarken en het volk toonde zich al snel meesters in het maken van gebruiks- en kunstvoorwerpen. Om aan het kostbare brons te komen waren er rond die tijd al contacten met volkeren in het zuiden van Europa. Belangrijke archeologische vondsten uit deze vroegste tijden zijn de schaal van Gundestrup, de zonnnewagen van Trundholm en het veenlijk de Man van Tollund.

Vikingtijd

Vikingschip Denemarken_{Foto: Richard Mortel CC 2.0 Generic no changes made}

Rond het begin van onze jaartelling wordt voor het eerst in annalen en verslagen van de Romeinen gesproken over de Noord-Germaanse stammen. Deze Noord- Germaanse stammen trokken langzaam zuidwaarts richting Midden-Europa. Deze kleine groepjes werden langzamerhand opgenomen in grotere stamverbanden waardoor er vorstendommen en koninkrijkjes ontstonden. Van de eerste vijf à zes eeuwen na Chr. is weinig bekend. Pas eind 8e eeuw kwamen de Denen de Europese geschiedenis binnengevaren. Op 8 juni 793 werd het kloostereiland Lindisfarne in Groot-Brittannië door een vermoedelijk Deense vloot aangevallen en leeggeroofd. Binnen enkele tientallen jaren had heel West- Europa te lijden onder de plundertochten van de Noormannen of Vikingen, zoals ze genoemd werden.

Onduidelijk is nog steeds waar ze precies vandaan kwamen, Noorwegen, Zweden of Denemarken. Toch zaaiden de Noormannen niet alleen dood en verderf in Europa. Ze stichtten ook steden, verhuurden zich als soldaten, dreven handel en maakten ontdekkingsreizen. Een van de redenen voor deze expansiedrift was het feit dat het Scandinavië van toen nog een onontgonnen gebied was met weinig mogelijkheden voor landbouw. Als gevolg hiervan dreigde overbevolking en veel Noormannen vestigden zich in b.v. Normandië in Frankrijk of op de Britse eilanden.

Met name in Northumbria in Noordoost- Engeland zaten veel Denen en zij stichtten daar Danelagh, een vrijwel zelfstandig Deens rijk. Sven Gaffelbaard stuurde ± 1100 schepen de Noordzee op om Danelagh en uiteindelijk heel Engeland te veroveren. Na wat schermutselingen lukte dat en in 1013 liet Sven zich uitroepen tot koning van Engeland. Noorwegen had op dat moment geen leider en de zoon van Sven, Knud, liet zich ook daar tot koning kronen, resulterend in een groot noordelijk rijk onder leiding van de Denen. Het rijk viel echter al snel uit elkaar, het was door zijn omvang niet bestuurbaar. De aangestelde onderkoningen raakten slaags met elkaar.

Uiteindelijk leidde dat tot een Engelse koning in Engeland en een Noorse koning in Denemarken. Geprobeerd werd nog om Engeland weer te heroveren maar na de verloren slag bij Hastings in 1066 kwam het vikingtijdperk tot een einde.

Strijd om de Oostzee

Munt uit de tijd van Valdemar de grote van Denemarken_{Foto: Hedning CC 3.0 Unported no changes made}

Het Denemarken van die tijd was waarschijnlijk een praktische volledig agrarische samenleving die zich niet alleen uitstrekte tot het huidige Deense grondgebied. Ook delen van Sleeswijk in Noord-Duitsland en Zuid-Zweden hoorden erbij. De politieke macht lag in Jutland en de economische macht rond een handelspost in Sleeswijk. De bevolking bestond uit clans onder leiding van een clanhoofd. Er was nog geen centraal gezag. Besluiten die clanoverstijgend waren werden genomen tijdens een"Ting", een bijeenkomst van"vrije mannen". Eenmaal per jaar werd een"Landsting" georganiseerd die tevens als rechtbank fungeerde. Elke regio had een Landsting en de macht van zo'n Landsting reikte dan ook niet verder dan de eigen regio.

De Denen werden nu bedreigd door Duitse koninkrijkjes en door de Wenden, een slavisch volk dat aan de Oostzee woonde. Een binnnenlands probleem was het enorme vrouwenoverschot door de vele gesneuvelde of geëmigreerde Noormannnen. Polygamie kwam veel voor en veroorzaakte gecompliceerde erfopvolgingskwesties. De macht van de koning werd hersteld onder de Grote. Na de dood van Valdemar nam de bisschop van Roskilde, Absalon, de macht in handen. Hij verplaatste het politieke centrum van Jutland naar Sjælland omdat de Oostzee als handelsroute belangrijker werd dan de Noordzeeroute. Ook werd onder Absalon een vesting langs die belangrijke route gebouwd, Havn. Dit dorpje zou later uitgroeien tot de hoofdstad van Denemarken, Kopenhagen. Vanaf die tijd werd de geschiedenis van Denemarken gedomineerd door de strijd om de macht rond de Oostzee. Valdemar II veroverde grote stukken land aan de Kielersee met toestemming van de Duitse keizer. Ook Estland probeerde hij te veroveren maar dit mislukte. Hij werd zelfs ontvoerd en drie jaar vastgehouden. Valdemar II had veel (buitenechtelijke) zonen wat leidde tot een aantal erfkwesties waarbij zelfs doden vielen. Sleeswijk was rond die tijd nog steeds de machtigste regio en de graaf van Sleeswijk de machtigste man na de koning. In 1282 werd het"Håndfestning" ondertekend waarbij men overeenkwam één nationaal parlement in te stellen. Vanwege een lege schatkist werden grote delen van Denemarken als onderpand afgestaan. Door onderlinge twisten kwam het van 1332 tot en met 1340 tot een koningloos tijdperk.

Denemarken, Zweden en Noorwegen samen

Valdemar IV van Denemarken_{Foto: Publiek domein}

Valdemar IV werd door edelen naar voren geschoven en op de troon gezet. Deze Valdemar bleek echter geenszins een zwakke persoon te zijn. Zo veroverde hij Gotland dat bij het Zweedse koninkrijk hoorde en een belangrijke Hanzestad was. De Hanze nam dit niet en stuurde een vloot naar Denemarken, die echter in de buurt van Kopenhagen verslagen werd. Gedurende deze jaren werd Denemarken getroffen door een pestepidemie die eenderde van de Deense bevolking het leven kostte. Valdemar werd een belangrijke persoon uit de Deense geschiedenis. Hij gaf de eerste aanzet tot de vereniging van Noorwegen, Zweden en Denemarken.

Noorwegen en Zweden waren op dat moment al verenigd onder koning Magnus. Zijn zoon Haakon trouwde met Margrethe, dochter van Valdemar. Na de dood van Valdemar maakte Margrethe aanspraak op de Deense troon. Omdat vrouwelijke troonopvolgers niet geaccepteerd werden werd haar vijfjarig zoontje Oluf vorst, onder regentschap van Margrethe. Oluf stierf op 17-jarige leeftijd en men accepteerde Margrethe als vorst over Noorwegen en Denemarken. In 1389 werd de Zweedse koning door haar verslagen in de slag bij Falkøbing. Het duurde tot 1397 voordat de vereniging van de drie koninkrijken een feit zou zijn (Unie van Kalmar).

Margrethe werd opgevolgd door haar Slavische achterneef Erik von Pommeren. De adel zag dit op den duur niet zo zitten en men ging op zoek naar een opvolger uit de Duitse tak van de familie. Gekozen werd voor Christian I wat weer leidde tot een verbond met het machtige Holstein. Dit leverde een merkwaardige situatie op. Als graaf van Sleeswijk was hij trouw schuldig aan de koning van Denemarken, wat hij zélf was, en als graaf van Holstein moest hij de Duitse keizer steunen. Zweden trad na zijn dood weer toe tot de Unie. Opvolger Hans leed in 1500 een zware nederlaag tegen de Friezen. De Zweden verlieten o.a. door deze nederlaag in 1502 de Unie weer. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Christian II, de onderkoning van Noorwegen. Hij leidde in 1520 een strafexpeditie tegen Zweden en veroverde in eerste instantie Stockholm. Zweedse boeren onder leiding van Gustav Vasa namen wraak en uiteindelijk werd Christian verbannen naar de Zuidelijke Nederlanden. Het was in deze tijd dat de denkbeelden van Luther doordrongen tot Denemarken. Het sprak de Denen zeer aan en het was Christian III die in 1536 de evangelisch- lutherse leer als staatsgodsdienst installeerde.

Frederik II van Denemarken_{Foto: Publiek domein}

Zijn opvolger Frederik II kwam in conflict met de Zweedse vorst. Dit zou uitlopen tot de zevenjarige oorlog (1563-1570) die echter geen oplossing bracht voor het conflict. De Zweden waren op het land te sterk, de Denen te sterk op zee. Doordat Spanje, Duitsland, Engeland en Frankrijk voortdurend in oorlogen verwikkeld waren, kon Denemarken zich ontwikkelen als een wereldmacht op zee. Onder Christan IV bleek de zwakte van Denemarken op het land. Veel veldtochten gingen verloren en toen hij in 1648 stierf, liet hij een ontredderd en geplunderd Denemarken achter voor zijn opvolger, Frederik III. Ook Frederik leed weer een gevoelige nederlaag tegen de Zweden en Denemarken verloor bij de Vrede van Roskilde in 1658 bijna eenderde van zijn grondgebied en de alleenheerschappij over de lucratieve Øresund (tolgelden). Karl X van Zweden probeerde meteen heel Denemarken onder de voet te lopen, maar de Denen werden nu geholpen door de Hollanders, die er veel belang bij hadden dat de Øresund niet door één mogendheid beheerst zou worden. Het lukte de Denen en de Hollanders om de Zweden weg te jagen en Frederik zag zich genoodzaakt de tolgelden fors te verlagen en de Zweden vrije doortocht te verlenen. Vreemd genoeg kreeg de adel de schuld van al deze vernederingen en Frederik zag zijn kans schoon om zichzelf uit te roepen als alleenheerser over Denemarken en Noorwegen. Eind 17e eeuw, begin 18e eeuw probeerden Christan V en Frederik IV de heerschappij over de Øresund weer te heroveren. Grote nederlagen volgden en met het einde van de Grote Noordse Oorlog in 1721 werd duidelijk dat Denemarken nooit meer over de Øresund zou heersen.

18e en 19e eeuw

Slag bij Kopenhagen 1801_{Foto: Publiek domein}

De 18e eeuw was verder een eeuw met veel zwakke koningen en een toenemende kloof tussen de adel en de burgerij, die steeds machtiger werd. De rest van Europa had vanaf 1789 te maken met de gevolgen van de Franse Revolutie. In Denemarken bleef het wat dat betreft in eerste instantie rustig en Denemarken kon zich weer profileren als belangrijke koopvaartnatie. Door de gevaarlijke situatie op zee moesten de Denen toch allianties aangaan met o.a. Rusland en wat andere landen, en werden zo toch betrokken bij de gevechtshandelingen. Denemarken werd op eigen grondgebied aangevallen door een Engelse vloot. De Russen liepen hierna over naar de Engelse kant en ook de Zweden konden geen hulp bieden. Hierdoor werden de Denen gedwongen te gaan samenwerken met de Franse keizer Napoleon. De Engelsen waren hier uiteraard fel op tegen en stuurden weer een vloot naar Denemarken en deze keer werd Kopenhagen grotendeels verwoest. Bijna 2000 soldaten en burgers vonden de dood en ook de Deens- Noorse vloot werd bijna gedecimeerd. De Denen waren nu wel gedwongen om een verbond met Napoleon aan te gaan maar streden een uitzichtloze strijd en verloren uiteindelijk al hun schepen! In Kiel werd in 1814 een vredesverdrag gesloten, waarbij Denemarken, als straf voor de steun aan Frankrijk, de unie met Noorwegen moest ontbinden. De Faeröer, IJsland en Groenland werden aan Denemarken toegewezen. Christian VIII erfde in 1839 een volledig failliet Denemarken.

In het Europese revolutiejaar 1848 werd onder Frederik VII de absolute monarchie afgeschaft. In 1849 kreeg Denemarken een moderne grondwet, een nationaal parlement met twee kamers en beperkt kiesrecht. Halverwege de 19e eeuw raakte Denemarken in oorlog met Duitsland dat aanspraken maakte op Sleeswijk. De Eerste Sleeswijkse Oorlog (1848-1850) werd gewonnen door Denemarken.

Overeengekomen werd dat Sleeswijk en Holstein voortaan als onafhankelijke territoria beschouwd zouden worden. In 1863 besloot de Deense regering zonder medeweten van de koning, Sleeswijk's autonomie te ontnemen. De Tweede Sleeswijkse oorlog was een feit en werd ook door de Denen verloren. Denemarken werd gedwongen aftstand te doen van Sleeswijk. Dit verlies had grote consequenties voor Jutland dat veel goede landbouwgrond kwijtraakte. Het werd genoodzaakt grote stukken onvruchtbare heide te cultiveren, het onderwijs te verbeteren, er werd een nieuwe havenstad, Esbjerg, gebouwd. Kortom, Jutland zou binnen enkele tientallen jaren tot een economisch sterke regio uitgroeien.

1900-1945

Koning Christiaan X in 1940_{Foto: Publiek domein}

Pas na de Eerste Wereldoorlog werd het al 500 jaar durende probleem opgelost. Een volksstemming had als resultaat dat het overwegend Deenstalige noorden van Sleeswijk zich aansloot bij Denemarken, en de meer Duitstaligen in het zuiden wilden bij Duitsland blijven. Tijdens de Eerste Wereldoorlog had alleen de koopvaardijvloot te lijden onder de gevechtshandelingen. Ongeveer honderd schepen gingen verloren. Aan de andere kant werd er aan de handel in deze tijd veel geld verdiend.

Op 9 april 1940 vielen de Duitsers Denemarken binnen en werd het land zonder noemenswaardige tegenstand bezet. Op Bornholm na, ontsnapte Denemarken aan het oorlogsgeweld.

Na de Tweede Wereldoorlog

Paul Schluter, Denemarken_{Foto: Johannes Jansson/norden.org in het publieke domein}

Op vijf mei 1945 werd Denemarken bevrijd. Indirecte gevolgen had de oorlog wel voor Denemarken. Zo maakte Ijsland zich in 1944 los van Denemarken en riep eenzijdig de onafhankelijkheid uit. In 1948 kregen de Faeröer een vorm van binnenlands bestuur. Begin jaren '50 werd de volksvertegenwoordiging zodanig gereorganiseerd dat er in 1953 nog maar één kamer overbleef, de"Landsting".

De economische wederopbouw na de oorlog werd een successtory. Ook het onderwijs, de wetenschap en welvaart in het algemeen kwamen op een hoog peil te staan. In 1973 werd Denemarken lid van de Europese Unie. In 1982 trad de Sociaal-democratische regering af, om plaats te maken voor een centrumrechtse coalitie onder leiding van Poul Schluter van de Conservatieve Volkspartij. Deze zou het land de hierop volgende 12 jaar leiden. In 1993 herwonnen de Sociaal-democraten de macht, die zij behielden tot de verkiezingen van 20 november 2001, waarin zij met grote cijfers verslagen werden door de liberale/conservatieve oppositie.

21e eeuw

Anders Fogh Rasmussen, Denemarken_{Foto: Publiek domein}

Op 27 september 2001 werd het kabinet Rasmussen geïnstalleerd. De Liberale Partij (Venstre) en de Conservatieve Partij maakten deel uit van het minderheidskabinet van Anders Fogh Rasmussen (Venstre). De uitkomst van de verkiezingen van 8 februari 2005 heeft geleid tot een tweede regeerperiode voor Premier Rasmussen, diens Liberale Partij en de Conservatieve Partij in wederom een minderheidskabinet. Het is de eerste keer in de geschiedenis dat een liberale MP een tweede mandaat krijgt.

In 2006 krijgt Denemarken te maken met de"Cartooncrisis" Al in 2005 werden cartoons met afbeeldingen van de profeet Mohammed gepubliceerd in een Deense krant. Nu is er in veel moslimlanden veel commotie over en is er een onofficiële boycot van Deense producten.

Mette Frederiksen_{Foto: News oresund CC 2.0 Generic no changes made}

In november 2007 krijgt Rasmussen een derde termijn na vervroegde verkiezingen. In april 2009 wordt premier Anders Fogh Rasmussen benoemd tot secretaris generaal van de Nato en opgevolgd door de minister van financiën Lars Lokke Rasmussen. In december 2009 is Kopenhagen de gastheer van de mislukte ( qua wettelijke afspraken)klimaattop van de Verenigde Naties. Helle Thorning-Schmidt wint in september 2011 met de centrum linkse coalitie de verkiezingen en is daarmee de eerste vrouwelijke premier van Denemarken. In juni 2012 wordt het homohuwelijk legaal. In januari 2014 verlaat de kleine socialistische volkspartij de regeringscoalitie. In Mei 2014 wint de Deense Volkspartij, de anti-immigratie partij van Denemarken 27% van de stemmen bij de Europese verkiezingen. In juni 2015 valt de centrumlinkse coalitie van Helle Thorning-Schmidt. Lard Lokke Rasmussen vormt een rechtse minderheidsregering. In januari 2016 neemt de regering anti-immigratie maatregelen, kostbaarheden of cash moeten worden aangewend om de huisvesting te bekostigen. In november 2016 versterkt Lard Lokke Rasmussen de regering door een coalitie te vormen met de liberalen en de conservatieven. In juni 2017 trekt het parlement een oude basfemiewet in die openbare beledigingen ten aanzien van religieuze overtuigingen verbiedt. De sociaal-democratische leider Mette Frederiksen leidde haar partij weer aan de macht bij de algemene verkiezingen van juni 2019, waarmee een einde kwam aan vier jaar centrumrechts bewind.

Bevolking

Deense voetbalsupporters_{Foto: Football.ua CC 3.0 Unported no changes made}

Het koninkrijk Denemarken telde in 2017 5.605.948 inwoners. De gemiddelde bevolkingsdichtheid bedraagt ongeveer 130 per km2. In delen van Oost-Jutland en op de grote eilanden is de bevolkingsdichtheid groter. De minst dicht bevolkte districten zijn Viborg en Rinkøbing met maar 50 inwoners per km2. Ongeveer 88% van de bevolking woont in steden. De grootste steden zijn Kopenhagen met 1,2 miljoen inwoners, Aarhus (265.000), Odense (173.000) en Aalborg (155.000). In 2017 bedroeg de groei van de bevolking 0,22%. De bevolkingsopbouw is typisch voor een welvarend land als Denemarken. Het aantal inwoners tussen de 0 en 14 jaar bedraagt 16,4%, tussen 15 en 64 jaar 64,4%, en boven de 65 jaar 19,2%. De gemiddelde levensverwachting is 79,5 jaar, mannen 77,1 jaar en vrouwen 82,1 jaar. (2017) Het overgrote merendeel van het aantal inwoners van Denemarken is Deens. Van de oorspronkelijke allochtonen is de groep Duitsers en Scandinaviërs het grootst. Na de immigratiegolf van de jaren zestig bleven veel Joegoslaven, Pakistani en Turken in Denemarken wonen. Op Zuid-Jutland woont een kleine minderheid Duitssprekende Denen.

Denemarken behoort tot de rijkste en economisch hoogst ontwikkelde landen van de wereld.

Opmerkelijk is dat tweederde van de bevolking een achternaam heeft die op - sen eindigt. De naam Jensen, Hansen of Nielsen heeft 23% van de bevolking.

Taal

Deens Toetsenbord_{Foto: Publiek domein}

In het Deense koninkrijk worden drie talen gesproken, het Groenlands, het Deens en het Faerörsk. De laatste twee behoren tot de Germaanse tak van de Indo- Europese talen. Hoewel ze gemeenschappelijke wortels hebben is er van verwantschap slecht in beperkte mate sprake. De handel met kooplieden van de Hanze heeft het Deens ontvankelijk gemaakt voor Duitse invloeden. Denen, Noren en Zweden kunnen elkaars talen goed lezen en ook vrij goed verstaan. Onderling spreken ze een soort lingua franca (hulptaal) dat Skandinavisk genoemd wordt. Veel Denen spreken ook nog Duits, Engels of beide.

De letters æ, ø, en å komen helemaal achter in het alfabet, na de z. Het moeilijke van het Deens is dat het anders uitgesproken dan geschreven wordt. Het uitgesproken Deens heeft klanken en uitspraak die nergens anders voorkomen. Duits wordt voor een deel in Zuid-Jutland gesproken.

Zonder Deens te kennen zijn veel Deense woorden duidelijk:

Cykel - fiets
Frisør - kapper
God dag - goedendag
God morg - goedemorgen
God aften - goedenavond
Guld - goud
Knallert - brommer
Kold - koud
Postkontor - postkantoor
Slagter - slager

Godsdienst

Denemarken Kathedraal van Roskilde_{Foto: CucombreLibre CC 2.0 Generic no changes made}

Het christendom kreeg vanaf ongeveer 1100 vaste voet aan Deense grond. Hoewel er sinds 1849 godsdienstvrijheid in Denemarken bestaat, is volgens de grondwet de evangelisch-lutherse kerk de nationale kerk van Denemarken en wordt daarom voor een groot deel door de staat gefinancierd. De lutherse kerk werd in 1536 ingevoerd door Hans Tavsen, een vriend van Luther.

De koning staat aan het hoofd van de kerk, die negen bisdommen telt. Elk van de 2100 lutherse gemeenten wordt bestuurd door een door gelovigen gekozen raad. In 1947 werd voor het eerst een vrouw tot het ambt toegelaten. In 1940 werd de aanduiding staatskerk vervangen door volkskerk. Ongeveer 87% van de bevolking is evangelisch-luthers.

Na de hervorming van 1536 stelde het rooms- katholicisme niet veel meer voor. Pas in 1953 kreeg Denemarken weer een rooms- katholieke bisschop. Op dit moment zijn er ongeveer 32.000 rooms- katholieken.

Er zijn verder nog ongeveer 6500 joden.

In november 2003 werd bekend dat Denemarken de aanhangers van de oude, voorchristelijke Scandinavische godsdienst officieel erkende als religieuze gemeenschap. Vereerders van de goden Thor en Odin kregen daarmee het recht om huwelijken te sluiten en belastingvrijstelling voor giften. De 'heidense' beweging Forn Sidr (De oude traditie), 240 leden sterk, ijverde als sinds 1999 voor erkenning van haar godsdienst

Samenleving

staatsinrichting

Het parlement zetelt in slot Chritiansborg_{Foto: Julian Herzog CC 4.0 International no changes made}

Denemarken is al sinds de vikingtijd een koninkrijk. Het koninkrijk Denemarken is sinds 1849 een parlementaire democratie. Daardoor is de macht van het staatshoofd (koning of koningin) beperkt. De uitvoerende macht is in handen van het parlement en de ministerraad (Statsraadet). Denemarken heeft sinds 1953 een wetgevende macht van één Kamer, de Folketing, met 179 rechtstreeks gekozen leden. Hiervan worden 135 leden gekozen uit 23 kiesdistricten. Voor kandidaten van kleine partijen die de kiesdrempel niet gehaald hebben zijn 40 zetels gereserveerd. Verder hebben Groenland en de Faeröer elk twee afgevaardigden. Alle Deense en mannen en vrouwen hebben vanaf 18 jaar actief en passief kiesrecht. Er is geen opkomstplicht. Doordat ook partijen die onder de kiesdrempel blijven in het parlement kunnen komen, telt Denemarken bijzonder veel politieke partijen.

Denemarken is verdeeld in 14 provincies (amtskommuner) die weer onderverdeeld zijn in 275 gemeenten. Kopenhagen is een aparte bestuurlijke eenheid.

Sinds 1973 is Denemarken lid van de Europese Unie. Voor de huidige politieke situatie, zie hoofdstuk geschiedenis.

Onderwijs

Campus Danish design school_{Foto: Danmarks Designskole CC 2.0 Generic no changes made}

Denemarken is het eerste land ter wereld geweest met een onderwijswet (19e eeuw). Meteen daarna werden volkshogescholen (folkehøjskoler) gesticht voor volwassenenonderwijs. Met name op het platteland werd daarmee goed werk verricht onder de boerenstand. De allereerste volkshogeschool dateert al van 1844. Over het hele eiland verspreid zijn er ongeveer tachtig. Ook het reguliere onderwijs is in Denemarken goed en modern georganiseerd. Zo hebben ouders een vrij grote stem in onderwijsvraagstukken en werd het onderwijs van een klassikaal gebeuren steeds meer gericht op de individuele ontwikkeling van de leerling. De leerplicht duurt van zeven tot zestien jaar. Sinds 1970 zijn er voorbereidende klassen, bedoeld als voorbereiding op de lagere school. Er zijn gemeentelijke scholen, privé-scholen en huisonderwijs in de afgelegen gebieden. Na de lagere school kunnen leerlingen een beroepsopleiding of een academische opleiding volgen. Tachtig procent van de leerlingen doet dit ook. Denemarken heeft vijf universiteiten, waarvan de Universiteit van Kopenhagen de oudste is (1479). De andere universiteiten liggen in Aarhus, Aalborg, Odense en Roskilde. Het hoger onderwijs wordt door ongeveer evenveel jongens als meisjes bezocht.

Economie

Algemeen

Nationale Bank Denemarken_{Foto: Publiek domein}

Op economisch gebied scoort Denemarken hoog in vergelijking met andere Europese landen en behoort tot de top dertig van 's werelds rijkste landen. De moderne industriële Deense economie kenmerkt zich door een breed aanbod in producten en een prominente dienstensector. Denemarken heeft een van de meest geavanceerde infrastructuren van telecommunicatie in Europa en is de laatste jaren steevast in de top 15 terug te vinden in het 'World Competitiveness Report' van het World Economic Forum. Traditioneel kent Denemarken grote bedrijven in de scheepvaart-, de handels- en de brouwerijsector. Omdat Denemarken zich profileert als de toegangspoort naar de overige Scandinavische landen en de Baltische staten, wordt de laatste jaren veel geld gestoken in de verbetering van de transportmogelijkheden en het efficiënter maken van de verbindingen met de omringende landen. Hoewel Denemarken niet meedoet aan de Europese Monetaire Unie (EMU), staat het economische beleid van de Deense regering de laatste jaren vrijwel geheel in het teken van de Europese afspraken zoals die zijn gemaakt bij het Verdrag van Maastricht en de daarop volgende wijzigingsbepalingen. Formeel gezien is de Deense economie volledig voorbereid op de EMU en voldoet die al een aantal jaren aan de EMU-criteria. Bij referenda in 1992 en 1993 heeft de Deense bevolking (met een kleine meerderheid) laten blijken het Verdrag van Maastricht alleen te kunnen accepteren als Denemarken buiten de EMU (en buiten een aantal andere punten in het Verdrag) blijft. Bij een referendum in september 2000 heeft de Deense bevolking opnieuw tegenstand tegen de Europese munt getoond door tegen ("Nej") een Deense toetreding tot de EMU te stemmen (tegen opheffing van de Deense"opt-out").

Thema munten van tien kronen van Denmarken met illustraties van HC Andersen's sprookjes_{Foto: Toxophilus CC 4.0 International no changes made}

De Deense regering is zich bewust van de problemen die binnen de Deense economie kunnen ontstaan door het niet meedoen met de EMU. Gebrek aan vertrouwen in de Deense munt - de Krone - kan leiden tot hogere rentetarieven voor internationale leningen en een verminderde aantrekkingskracht van Denemarken als vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven, die de werkgelegenheid stimuleren. De regering heeft daarom besloten haar beleid voor een stabiele valutakoers voort te zetten, dat al in de jaren tachtig is ingezet. Onder andere houdt dit in dat de Deense economie moet voldoen aan de monetaire criteria voor toetreding tot de EMU: een lage inflatie, een overheidstekort van maximaal drie procent van het nationale inkomen en een overheidsschuld die uiteindelijk niet meer dan 60 procent van het nationale inkomen mag bedragen. De Deense krone is gekoppeld aan de euro en het monetair beleid van Denemarken volgt in sterke mate het beleid van de Europese Centrale Bank .

De bestrijding van werkloosheid was één van de primaire doelstellingen van de in 2001 afgetreden sociaaldemocratische regering. Deze doelstelling is bereikt: voor 2001 in zijn geheel was de officiële werkloosheid 5,1%; het laagste niveau in meer dan 25 jaar. Toch werd één van de voornaamste doelstellingen van het eerste Kabinet Anders Fogh Rasmussen het arbeidspotentieel met ruim 67.000 mensen uit te breiden vóór 2010. Dit om de negatieve gevolgen van de vergrijzing tegen te komen. Inmiddels (2017) staat de werkloosheid op rond de 6% en is er een tekort aan arbeidskrachten in sommige sectoren.

Het gaat momenteel goed met de Deense economie. De hoge en langdurige groei in de particuliere bestedingen vormen de basis voor de economische groei. Deze groei in particuliere bestedingen is o.a. veroorzaakt door de in 2004 ingevoerde verlagingen van inkomstenbelasting en de nieuwe mogelijkheden voor het opnemen van goedkope kredieten. In 2004 groeide het BBP met meer dan 2%. De belangrijkste verklaring voor deze benijdenswaardige situatie is dat DK reeds jaren geleden een aanvang heeft gemaakt met de noodzakelijke hervormingen: flexibele pensioenleeftijd, een uitermate flexibele arbeidsmarkt (à la VS), relatief hoge arbeidsproductiviteit, hoge arbeidsparticipatie, dit naast handhaving van het hoge belastingniveau, strakkere controle op het gebruik van sociale voorzieningen zonder nochtans omvang en niveau van het voorzieningenstelsel aan te passen. De laatste jaren heeft ook Denemarken te maken gehad met de kredietcrisis. De Deense economie steeg in 2017 met 2,1 %.

Landbouw, veeteelt en visserij

Vee Denemarken_{Foto: Wolfgang Sauber CC 3.0 Unported no changes made}

Van het Deense landoppervlak wordt tweederde gebruikt voor de landbouw. De landbouw is vooral gericht op de export naar de Europese Unie. De meeste bedrijven zijn vrij klein met minder dan 20 ha grond. Het aantal mensen werkzaam in de landbouwsector daalde tussen 1961 en 2014 van 120.000 tot 70.000. In toenemende mate worden landbouwgronden gebruikt voor toeristische activiteiten. Belangrijke producten zijn aardappelen, suikerbieten en koolzaad. De graanopbrengst loopt terug en wordt vooral gebruikt voor het produceren van veevoer of als grondstof voor bierbrouwerijen als Tuborg en Carlsberg. Denemarken is Europa's koploper in de biologische landbouw. Zo is bijvoorbeeld 24% van de dagmelk die de Denen consumeren op biologische wijze geproduceerd.

De tuinbouw produceert vooral fruit, groente en kruiden. Opbrengsten uit de bosbouw betreft vooral de export van kerstbomen. Denemarken is 's werelds grootste exporteur.

Denemarken behoort tot de grootste visserijlanden van Europa, hoewel het qua opbrengsten in het niet valt bij inkomsten uit de industrie en de landbouw. Kabeljauw, platvis en haring zijn de belangrijkste soorten die gevangen worden en daarna verwerkt worden tot visolie, vismeel en visconserven. Duitsland neemt de meeste visproducten af. Voornaamste vissershavens zijn Esbjerg, Hirtshalsen en Skagen.

Denemarken is een van de grootste producenten van veeteeltproducten. Onder andere vlees, leer, melk en kaas wordt op grote schaal geëxporteerd. De pelsdierfokkerij is ook nog steeds een economische activiteit van betekenis. Er zijn ongeveer 5000 fokkerijen.

Mijnbouw, industrie en handel

Windmolenpark Middelgrunden in Denemarken_{Foto: Kim Hansen CC 3.0 Unported no changes made}

Denemarken moet bijna alle grondstoffen invoeren. De enige economische activiteiten van belang in de mijnbouw zijn de winning van o.a. zout, graniet, kalk, klei, zandsteen en zwavel. Sinds 1972 wordt er voor de kust van Denemarken aardolie gewonnen. In 1984 is de productie van aardgas uit de Noordzee van start gegaan. De laatste jaren zet Denemarken ook in op hernieuwbare energie.

Na de Tweede Wereldoorlog veranderde Denemarken van een agrarisch land naar een industrieland met de nadruk op hoogwaardige producten. Belangrijke industriële centra zijn Kopenhagen en omstreken, Odense, Aarhus, Silkeborg en Vejle. Na 1970 zijn veel bedrijven vanuit de regio Kopenhagen verhuisd naar het westen van het land, met name naar Jutland. Kopenhagen werd meer een dienstencentrum. De meeste werknemers telt de voedingsindustrie, gevolgd door de machinebouw en de metaalindustrie.

Van 1960 tot 1986 was de handelsbalans negatief, maar sinds 1988 is de handelsbalans weer positief. In 2017 werd er voor $ 113,2 miljard geëxporteerd naar voornamelijk Duitsland, Zweden, Engeland, Frankrijk, Nederland, Noorwegen en de Verenigde Staten. De belangrijkste exportproducten zijn vlees, vis, en industriële machinerie.

In 2017 werd er voor $94,6 miljard geïmporteerd vanuit voornamelijk Duitsland, Zweden, Nederland, Groot-Brittannië, Frankrijk, Noorwegen en de Verenigde Staten.

Verkeer

Centraal station Kopenhagen_{Foto: JaanMatti at English Wikipedia CC 3.0 Unported no changes made}

Verkeers- en brugverbindingen spelen een belangrijke rol in het Deense verkeer. Tussen 1966 en 1986 werden 20 grote bruggen gebouwd. De grootste brug is die over de Storstrøm tussen Falster en Seeland (3211 m), en is daarmee een van de langste van Europa. In 1997 werd een 20 km lange brug-tunnelverbinding geopend voor het trein- en autoverkeer tussen de eilanden Funen en Seeland. Kopenhagen en Malmö zijn sinds 2000 met elkaar verbonden door de Oresund brug met een lengte van 7,8 kilometer. Er zijn veerbootverbindingen met Zweden, Noorwegen, Duitsland en Groot- Brittannië.

De handelsvloot is een van de modernste ter wereld. De belangrijkste havens zijn Kopenhagen, Århus, Aalborg, Esbjerg en Frederikshavn.

De spoorwegen zijn in hoofdzaak een staatsaangelegenheid (2471 km), hoewel met name voor het vrachtvervoer ook particuliere lijnen (494 km) zijn. Het wegverkeer beschikt over een zeer dicht wegennet van ruim 70.000 km. Een klein gedeelte hiervan (ca. 7%) bestaat uit snelwegen.

Het internationale luchtverkeer maakt gebruik van de luchthaven Kastrup, bij Kopenhagen. Daarnaast zijn er nog twaalf commerciële vliegvelden. Det Danske Luftfarsselskab is een van de drie sinds 1 oktober 1950 in SAS (Skandinavian Airlines System) samenwerkende Scandinavische luchtvaartmaatschappijen.

Vakantie en bezienswaardigheden

Hieronder volgt een greep met interessante toeristische bestemmingen in Denemarken:

Bornholm

Denemarken Kuststrook Bornholm_{Foto: Lily M CC 3.0 Unported no changes made}

Nikolaus kirke van Nylarsker; Øster Lars kerk van Østerlarsker; doopvont Å kerk te Åkirkeby; het oude stadscentrum van Rønne; het Kunstmuseum van Bornholm Rø; Ols kerk van Olsker; duinenlandschap bij de Dueodde; kuststrook tussen Sandvig en Neksø; Natuurpark Drye- og bij Allinge-Sandvig; Middelaldercenter te Gudhjem

Sjælland, Falster en Lolland

Denemarken Karmeliterkloster Helsingør_{Foto: Leogs CC 3.0 Unported no changes made}

Aalholm Automobilmuseum te Nysted; Ny Carlsberg Glyptotek, Nationalmuseet, Statens Museum for Kunst, Thorvaldsens Museum te Kopenhagen; Frliluftsmuseum te Sorgenfri; Vikingnederzettting bij Slagelse; oude stadscentra van Falster, Køge en Dragør; Karmeliterkloster te Helsingør; Vor Frue kirke van Kalundborg; de dom van Roskilde; Frederiksberg slot van Frederiksberg; Grundtvigs kirke van Kopenhagen; safaripark Knuthenborg bij Bandholm; pretpark BonBonland bij Holme- Ostrup; Tivoli te Kopenhagen; pretpark Bakken te Klampenborg; schiereiland Albuen bij Lolland; merengebied Tystrup-Bavelse bij Sorø

Langeland, Ærø en Fyn

Hans Christiaan Andersen huis in Odense, Denemarken_{Foto: Bo Jessen in het publieke domein}

Hans Christian Andersens hus te Odense; Zoologisk Museum van Svendborg; Europæisk Automobilmuseum te Odense; prehistorische monumenten bij Humble op Langeland; binnenstad van Faaborg; Horne kirke van Horne; centra van Bogense en Ærøskøbing; raadhuis van Odense; Zoologisk Have te Odense; Aquarium Langeland te Skrøbelev; Terrariet te Vissenbjerg (reptielen en amfibieën); Fjord-og Bæltcenter (aquarium en zeezoogdierenbassin); schiereiland Hindsholm bij Kerteminde; Fiske- og Familiepark West in Ringkøbing; Frydenlund Fuglepark in Tommerup

Noord-Jutland

Grafheuvels van Lindholm Høje, Denemarken_{Foto: Mikkel Houmøller CC 4.0 International no changes made}

Fur Museum te Nederby (fossielen); Danmarks Cykelmuseum te Aalestrup; Nordjyllands Kunstmuseum, Marinemuseum, Danmarks Tekniske Museum te Aalborg; grafheuvels Lindholm Høje bij Nørresundby; vikingkamp Fyrkat bij Hobro; stadscentra van Aalborg, Skagen en Nibe; kasteel Spøttrup in Salling; Søndre Sogns kirke te Viborg; Børglum kloster te Løkken; Nordjyllands Kunstmuseum in Aalborg; waterpretpark Jesperhus Feriecenter op Mors; Aalborg Zoo; Tivoliland Aalborg; Ørnens Verden te Tuen (roofvogelreservaat); duinenlandschap bij Skagen; Jydsk Rosenpark te Aalestrup; nationaal park Rebild Bakker bij Skørping

Oost-Jutland

Silkeborg Kunstmuseum, Denemarken_{Foto: Nico-dk CC 3.0 Unported no changes made}

Silkeborg Museum; Silkeborg Kunstmuseum; Dansk Brandværnsmuseum te Åbyhøj; Glasmuseet te Ebeltoft; Jysk Automobilmuseum te Give; grafheuvels en runenstenen in Jelling; vakwerkhuizen centrum Ebeltoft; Domkirken van Århus; ruïne van het Øm kloster bij Gammel Rye; Sønderbro kirke te Horsens; Givskud Zoo; Aqua Silkeborg; Randers Regnskov te Randers (tropisch regenwoud); Danmarks Saltcenter te Magiager; Kattegatcentret te Grenaa (zeeaquarium); stoomraderboten vanuit Silkeborg en Magiager; botanische tuinen in Kolding; zandplaat Ørkenen op Anholt

West- Jutland

Herning kunstmuseum, Denemarken_{Foto: Iwan Baan CC 3.0 Unported no changes made}

Fiskeri-og Søfartsmuseet te Esbjerg; Herning Kunstmuseum; Danmarks Fotomuseum in Herning; centrum van Ribe; Kunstmuseet en Treenighedskirken in Esbjerg; Vikingecenter in Ribe (vikingdorp); pretparken Sommerland, Varde en Sommerland West te Hee; Legoland te Billund; waddeneiland Mandø; duinenlandschappen op Fanø en Holmslands Klit

Zuid-Jutland

Kloosterkerk in Løgumkloster_{Foto: Clemensfranz CC 3.0 Unported no changes made}

Sønderjyllands Kunstmuseum te Tønder; stadscentra van Tønder en Møgeltønder; kloosterkerk in Løgumkloster; Brundtland Center Danmark in Toftlund (zonne- energie); Orion Planetarium in Jels; Hjemsted Oldtidspark bij Skærbæk (prehistorie); duinenlandschap op Rømø.

Kopenhagen

Kleine Zeemeermin, kopenhagen_{Foto: Adva-berlin CC 3.0 no changes made}

Kopenhagen vormt al meer dan 400 jaar de hoofdstad van het Scandinavische Denemarken. De bekendste inwoner van Kopenhagen was Hans Christian Andersen (1805-1875) die tijdens zijn leven vele sprookjes schreef zoals ‘Het meisje met de zwavelstokjes’ en ‘De kleine zeemeermin’. Naast sprookjes schreef hij ook romans en drama’s. Aan de haven is een bronzen beeldje van een zeemeermin te vinden als gedenkteken aan de schrijver. Het is een klein, mooi afgewerkt beeldje gelegen op een gladde steen in de haven. Kopenhagen kent veel prachtige monumentale panden, waarvan je er tenminste één moet bezoeken tijdens een vakantie of stedentrip Kopenhagen. Ga bijvoorbeeld naar de eeuwenoude zeeforten Flakfortet, Middelgrundsfortet en Trekroner. Veel van de historische gebouwen in Kopenhagen zijn de afgelopen jaren met de grootste zorg gerestaureerd. Een leuk dagje uit in Kopenhagen is een uitstapje naar het Tivoli attractiepark. Dit park is wereldberoemd, omdat het al bestaat sinds 1843. Het pretpark ligt middenin Kopenhagen bij het Rádhuspladsen. Er is een houten achtbaan te vinden uit 1914 die nog steeds dienstdoet. Lees meer op de Kopenhagen pagina van Landenweb.

Aarhus

Aarhus Denemarken_{Foto: Kenny Arne Lang Antonsen CC 4.0 International no changes made}

Aarhus of Arhus is de tweede stad van Denemarken. Aarhus heeft veel bezienswaardigheden. Toeristen uit alle hoeken van de wereld komen de stad bezoeken.Een belangrijke toeristische attractie in Aarhus is De Oude Stad (Deens: Den Gamle By), dat is eigenlijk niet een oud deel van de stad zelf, maar een verzameling van historische Deense gebouwen uit het hele land. Aarhus herbergt ook het attractiepark Tivoli Friheden. Andere toeristische attracties zijn: Arhus Domkirke, de grootste kathedraal in Denemarken, de telecommunicatietoren en het stadhuis van Aarhus. Prehistorische vondsten zijn te zien in het Forhistorisk Museum Moesgård. Er ligt onder meer een gemummificeerd lijk van een man. Deze zogenaamde Graubelle Man werd in 1952 gevonden in een moeras en is naar schatting zeker 2000 jaar oud. Lees meer op de Aarhus pagina van Landenweb.

Klik op de menuknop bovenaan het scherm voor meer informatie

DENEMARKEN LINKS

Advertenties
• Denemarken Vliegtickets.nl
• ANWB vakantie boeken Denemarken
• Denemarken Tui Reizen
• Denemarken Hotels
• Autoverhuur Sunny Cars Denemarken
• Autohuur Denemarken
• Denemarken met de Trein
• Denemarken Campings

Nuttige links

Alles over Denemarken: Startpagina (N)
Denemarken Reisstart (N)
Denemarken Start België (N)
Fotoreportage Denemarken (N)
Lies & Teije's Reiswebsite (N+E)
Reisinformatie Denemarken (N)
Reizendoejezo – Denemarken (N)
Rondreis door Denemarken (N)
Startpagina Denemarken (N)
Telefoongids Denemarken

Bronnen

Bendure, G. / Denmark

Lonely Planet

Denemarken

Lannoo

Dominicus, J. / Denemarken

Gottmer

Europese Unie : vijftien landendocumentaties

Europees Platform voor het Nederlandse Onderwijs

Hoogendoorn, H. / Denemarken

ANWB

Steinmetz, P. / Reishandboek Denemarken

Elmar

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt november 2021
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems