ENGELAND
Samenleving
Samenleving
To read about ENGLAND in English - click here
| Vliegtickets vergelijken? Vliegennaar.nl |
Steden ENGELAND
| Birmingham | Liverpool | Londen |
| Manchester |
Populaire bestemmingen VERENIGD KONINKRIJK
| Engeland | Noord-ierland | Schotland |
| Wales |
Samenleving
Staatsinrichting
| advertentie |
|
|
Elizabeth II EngelandFoto: Publiek domein
Het Verenigd Koninkrijk is een constitutionele parlementaire monarchie, waarvan het staatsbestel echter niet in een grondwet verankerd is, uniek voor zo’n belangrijke speler in de wereldpolitiek. De grondwet is in wezen een lichaam van statuten, gewoonterecht (gebaseerd op rechterlijke beslissingen en precedenten) en conventies.
Een belangrijk onderdeel van het Britse staatsrecht is de common law, dat zijn rechtsregels die historisch gezien in eerste instantie teruggaan op gewoonterecht. Een voorbeeld is de erkenning van het parlement als wetgevend orgaan. Dit geldt ook voor de speciale voorrechten of ‘privileges’ van de beide huizen van het parlement. De zogenaamde grondrechten zijn volgens het Engelse systeem een uitvloeisel van de common law; het Habeas Corpus, bijvoorbeeld een rechterlijk bevel om een bepaalde persoon voor de rechter te doen verschijnen. Ook de speciale bevoegdheden van de Kroon of ‘the royal prerogative’, zijn opgenomen in de common law.
Eind jaren tachtig werd het ontbreken van een geschreven grondwet steeds meer als een gemis en een bedreiging van bepaalde burgerrechten ervaren. De hervormingsbeweging Charter 88 pleit sinds 1988 behalve voor een geschreven grondwet en voor een hervorming van het Britse kiesstelsel ook voor een grotere vrijheid van informatie.
De Kroon is erfelijk in zowel de mannelijke als de vrouwelijke lijn. De bevoegdheden van de Kroon worden weliswaar formeel door de koning(in) uitgeoefend, maar dit geschiedt in feite door het Kabinet, dat tegenover de volksvertegenwoordiging, het Lagerhuis, verantwoording verschuldigd is. De koning heeft officieel alleen ceremoniële en representatieve functies, maar oefent wel degelijk af en toe invloed uit op staatszaken. Sinds 1952 wordt het Verenigd Koninkrijk geregeerd door koningin Elizabeth II. Zij staat in nauw contact met de premier of ‘Prime Minister’ (officiële naam: First Lord of the Treasury) en heeft het recht om over meer belangrijke vraagstukken geraadpleegd te worden en kan adviseren en waarschuwen. Bovendien benoemt zij de premier na algemene verkiezingen. De Britse koningin is ook staatshoofd van de meeste landen die deel uitmalen van het Britse Gemenebest, het lossen samenwerkingsverband van de meeste landen die in het verleden deel uitmaakten van het Britse koloniale imperium.
De leider van de partij die de meerderheid van de zetels in het Lagerhuis bezit, wordt tot premier benoemd. Het ‘kabinet’ is het centrale, uitvoerende gezagsorgaan van de staat. De 'regering' omvat alle ministers, ook zij die geen zitting hebben in het kabinet, en meer ondergeschikte regeringsfunctionarissen. De premier wijst de leden van het kabinet en verdere personen aan die regeringsfuncties gedurende de ambtsperiode van zijn kabinet zullen bekleden. De kabinetsleden moeten zitting hebben in het Lagerhuis of het Hogerhuis en voor de posten premier, minister van Buitenlandse Zaken en minister van Financiën is het een zetel in het Lagerhuis vereist. De premier heeft verder het recht een lid van zijn regering tot aftreden te dwingen, iets dat vrij vaak gebeurt. Verantwoordelijkheid voor de daden van de regering tegenover het parlement is collectief. Het Lagerhuis kan, door zijn afkeuring tegenover de regering uit te spreken, de regering tot aftreden dwingen óf, na ontbinding van het huis, nieuwe verkiezingen houden.
| advertentie |
|
|
Parlementsgebouwen EngelandFoto: Henry Kellner CC 3.0 Unported no changes made
Het Hogerhuis of House of Lords is voor het grootste deel samengesteld uit mannelijke leden die zitting hebben op grond van hun erfelijke adeldom (peers) (1994: 773). Verder hebben er zitting 24 bisschoppen en 2 aartsbisschoppen van de Anglicaanse Kerk, de leden van het hoogste gerecht van Groot-Brittannië en twee andere hoge rechterlijke functionarissen. Deze rechterlijke leden van het Huis nemen echter niet deel te nemen aan politieke debatten van het Huis. In totaal telt het Hogerhuis ca. 1200 leden, van wie gemiddeld slechts een kwart bij de vergaderingen aanwezig is.
In 1958 werden life peerages (niet-erfelijke adeldom) ingesteld; daardoor kregen ook vrouwen de mogelijkheid zitting te nemen in het Hogerhuis. Sinds 1963 kunnen vrouwen die gerechtigd zijn tot erfelijke adeldom in het Huis zitting nemen en kunnen erfelijk gerechtigden voor hun persoon - niet tevens voor hun erfgenamen - van hun zetel afstand doen, waardoor voor hun het lidmaatschap van het Lagerhuis openstaat. De bevoegdheden van het Hogerhuis beperken zich in wezen tot vier taken:
- -initiëren van wetsvoorstellen
- -nazien van de wetsontwerpen die aan het Hogerhuis worden voorgelegd
- -het recht wetsontwerpen tot een jaar te blokkeren
- -discussie over belangrijke politieke problemen, waarmee het Lagerhuis zich, uit tijdgebrek, niet kan bezighouden.
Voorzitter van het Hogerhuis is de Lord Chancellor, die lid van het kabinet is.
| advertentie |
|
Vergaderzaal House of Commons EngelandFoto: UK Parliament CC 3.0 Unported no changes made
Het Lagerhuis of House of Commons, die de eigenlijke volksvertegenwoordiging vormt, wordt gekozen volgens een districtenstelsel.
Het kiessysteem van het districtenstelsel waarbij degene met de meeste stemmen in een kiesdistrict de kandidaat van dat district wordt, het zogenaamde ‘first-past-the-post’-systeem, maakt het mogelijk dat één partij een grote meerderheid krijgt, terwijl niet de meerderheid van de landelijke kiezers erop heeft gestemd. Partijen waarvan de aanhang gelijkmatig over het land zijn verdeeld kunnen hierdoor onevenredig worden benadeeld.
Kiesgerechtigd zijn alle Britse onderdanen vanaf 18 jaar. Met uitzondering van enkele groepen kan elke Brit vanaf 21 jaar gekozen worden tot lid van het Lagerhuis. In elk district wordt één Lagerhuislid gekozen. Kiesdistricten zijn zo begrensd dat ze elk ca. 50.000 personen omvatten. In 2002 waren er 659 districten en dus 659 Lagerhuisleden, verdeeld over Engeland (529), Schotland (72), Wales (40) en Noord-Ierland (18).
De leider van de officiële oppositie ontvangt een door de staat betaald salaris voor het bekleden van deze functie. Hij is de belangrijkste tegenstander van de premier en leidt het schaduwkabinet. De maximale zittingsduur van het Lagerhuis is vijf jaar; de regering kan echter eerder tot ontbinding besluiten en zo algemene verkiezingen forceren op een ogenblik dat haar gunstig lijkt. Het Lagerhuis benoemt zijn voorzitter, de speaker, die, zolang hij in functie is, een van zijn eigen partij onafhankelijke, onpartijdige positie inneemt. De regeringspartij en de officiële oppositiepartij kennen het fenomeen ‘whips’, personen die het onderling overleg tussen die partijen voeren en er zorg voor dragen dat er fractiediscipline heerst. Voor de huidige politieke situatie zie hoofdstuk geschiedenis.
| advertentie |
|
|
Administratieve indeling
Engeland heeft drie bestuursniveaus: de County-, District- en Parish- (Engeland) Council. Engeland is verdeeld in 39 counties of graafschappen. De counties van het gehele Verenigd Koninkrijk waren in 2002 onderverdeeld in 659 districten, verdeeld over Engeland (529), Schotland (72), Wales (40) en Noord-Ierland (18).
Londen neemt een uitzonderingspositie in. Samen met andere grote-stadsbesturen werd de Greater London Council om financiële redenen in april 1986 opgeheven en door andere organen met minder verantwoordelijkheid vervangen. De stad bestaat nu uit 32 zelfstandige ‘boroughs’ en de City of London.
De councillers kiezen eens per jaar uit hun midden een voorzitter, die in de districten met 'borough'-status de titel Mayor mag voeren. Er zijn negentien steden waar de voorzitter van de council zich Lord Mayor mag noemen.
| Counties van Engeland met enkele belangrijke plaatsen |
| Bedfordshire (Bedford, Luton, Sandy) |
| Berkshire (Reading, Windsor, Wokingham) |
| Buckinghamshire (Milton Keynes, Buckingham, Aylesbury) |
| Cambridgeshire (Cambridge, Linton) |
| Cheshire (Chester, Stockport, Macclesfield, Crewe) |
| Cornwall (Falmouth, Newquay, Truro) |
| Cumberland (Carlisle, Workington) |
| Derbyshire (Derby, Chesterfeld, Ashbourne) |
| Devon (Exeter, Plymouth, Torquay) |
| Dorset (Dorchester, Shaftesbury) |
| Durham (Durham, Sunderland, Darlington, Hartlepool, Gateshead) |
| Essex (Chelmsford, Southend, Brentwood, West Ham) |
| Gloucestershire (Gloucester, Bristol, Cheltenham) |
| Hampshire (Winchester, Southampton, Portsmouth, Bournemouth, Newport) |
| Herefordshire (Hereford, Ross-on-Wye) |
| Hertfordshire (Hertford, Watford, St. Albans) |
| Huntingdonshire (Huntingdon, St. Ives) |
| Kent (Maidstone, Canterbury, Rochester, Dover, Greenwich) |
| Lancashire (Lancaster, Liverpool, Manchester, Preston, Bolton) |
| Leicestershire (Leicester, Loughborough) |
| Lincolnshire (Lincoln, Grimsby, Scunthorpe, Boston) |
| Middlesex (City of London, Harrow, Enfield, Westminster) |
| Norfolk (Norwich, Great Yarmouth) |
| Northamptonshire (Northampton, Peterborough, Kettering) |
| Northumberland (Newcastle-upon-Tyne, Berwick-upon-Tweed) |
| Nottinghamshire (Nottingham, Mansfield, Newark) |
| Oxfordshire (Oxford, Banbury) |
| Rutland (Oakham, Cottesmore) |
| Shropshire (Shrewsbury, Telford) |
| Somerset (Bath, Yeovil, Bridgewater, Glastonbury) |
| Staffordshire (Stafford, Stoke-on-Trent, Wolverhampton, Walsall) |
| Suffolk (Ipswich, Felixstowe, Sudbury) |
| Surrey (Guildford, Croydon, Woking, Sutton, Wimbledon, Brixton) |
| Sussex (Chichester, Brighton, Worthing) |
| Warwickshire (Warwick, Birmingham, Coventry, Stratford-upon-Avon) |
| Westmorland (Appleby, Windermere, Kirkby) |
| Wiltshire (Salisbury, Swindon, Chippenham, Marlborough) |
| Worcestershire (Worcester, Kidderminster) |
| Yorkshire North Riding (Middlesbrough, Scarborough, Whitby) |
| East Riding (Hull) |
| West Riding (Wakefield, Leeds, Sheffield, Bradford, Halifax, York) |
| advertentie |
|
|
Onderwijs
| advertentie |
|
|
The Dining Hall of Balliol College, Oxford UniversityFoto: David Iliff CC 3.0 Unported no changes made
Sinds de Tweede Wereldoorlog heeft het onderwijs in Engeland vele veranderingen ondergaan.
In de huidige situatie wordt verwacht dat kinderen tussen vijf en zestien jaar naar school gaan. Op elfjarige leeftijd gaan ze van de basisschool naar het voortgezet onderwijs. In het oude schoolsysteem konden de studenten dan kiezen tussen de ‘grammar school’, die onder andere opleidde voor de universiteit, of naar de minder prestigieuze middelbare scholen. Vandaag de dag worden deze twee schooltypen gecombineerd.
Op zestienjarige leeftijd nemen de studenten deel aan het GCSE, het General Certificate School Exam. Hierna zijn ze vrij om een baan te gaan zoeken. Steeds meer studenten plakken er echter nog twee jaar aan vast op een sort ‘high school’, in Engeland bekend staand onder de ‘Sixth Form’. Men probeert daar dan een ‘A’ of ‘Advanced level exam’ te halen, waarna men eventueel kan doorstromen naar een universiteit.
| advertentie |
|
|
Eton College EnglandFoto: Kazimierz Mendlik CC 3.0 Unported no changes made
De twee belangrijkste instituten voor universitair onderwijs zijn de universiteiten van Oxford en Cambridge, gesticht in respectievelijk 1167 en 1209. Beide zijn wereldberoemd en trekken studenten van over de hele wereld. Verspreid over het Verenigd Koninkrijk liggen ca. 80 hogescholen en universiteiten. In naam zijn alle universiteiten zelfstandig, maar in de praktijk zijn ze allen, behalve de universiteit van Buckingham, afhankelijk van staatsgelden. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw bestaat er ook een Open Universiteit, waar men via afstandsonderwijs een universitaire graad kan halen.
Engeland staat ook bekend om zijn fameuze privé-scholen. Enkele bekende namen zijn Eton en Harrow. Vele decennia geleden gingen veel kinderen van de sociale en politieke elite naar dit soort scholen. Kenmerkend is dat het exclusieve Eton College, een school voor jongens en gesticht in 1440, tot dusver achttien premiers opgeleverd. Het Eton College werd gesticht door de jonge Henry VI en bestond toen uit een kerk, een hospitium en een seculiere priestergemeenschap, die kosteloos onderwijs gaf aan zeventig koormonniken en leerlingen.
De invloed van de privé-scholen wordt de laatste jaren echter steeds geringer.
ENGELAND LINKS
Advertenties
• Engeland Tui Reizen
• Londen met NS Hispee
• Goedkoop naar Engeland? Vliegennaar.nl
• Hotels Trivago
• Autohuur Engeland
• Vakantiehuizen in Engeland
• Engeland Hotels
• Djoser Rondreis Engeland
• Camperreizen Engeland
• ANWB vakantie boeken Engeland
• Autoverhuur Sunny Cars Engeland
• Boeken, ook tweedehands, over ENGELAND bij Bol.com
Nuttige links
Campersite Engeland (N)Dieren in Egeland (N)
Engeland Favorietje (N)
Engeland informatie - Reizendoejezo
Lies & Teije's Reiswebsite (N+E)
Reisinformatie Engeland(N)
Reizendoejezo – Engeland (N)
Rondreis door Engeland (N)
Startpagina Engeland (N)
Vakantie Engeland Jouwpagina (N+E)
Zuid Engeland Fotoreportage
Bronnen
Allport, A. / England
Chelsea House
Bowden, R. / Groot-Brittannië
Corona
Engeland, Wales
Lannoo
England
Lonely Planet
England
Rough Guides
Fuller, B. / Britain
Marshall Cavendish
Groot-Brittannië
Michelin Reisuitgaven
Locke, T. / Engeland
Van Reemst
Parsons, F.S. / Engeland
Van Reemst,
Schaedtler, K. / Highlights van Engeland en Wales
Gottmer
Somerville, C. / Groot-Brittannië
Kosmos-Z&K
CIA - World Factbook
BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt maart 2024Samensteller: Geert Willems