Landenweb.nl

KIRGIZIE
 

Basisgegevens
  Officiële
  landstaal		  Kirgizisch, Russisch
  Hoofdstad  Bisjek
  Oppervlakte  199.900 km²
  Inwoners  6.207.016
  (mei 2019)
  Munteenheid  som
  (KGS)
  Tijdsverschil  +5
  Web  .kg
  Code.  KGZ
  Tel.  +996

Geografie en Landschap

Geografie

Kirgizië ligt in Centraal Azië. Kirgizië grenst aan geen enkele zee en ligt ten westen van China. De overige landen waar het aan grenst zijn Kazachstan, Oezbekistan en Tadzjikistan. De oppervlakte van Kirgizië is 198.500 vierkante kilometer. Kirgizië is daarmee ongeveer 6 keer zo groot als Nederland.

advertentie

Kirgizie Satellietfoto foto: NASA

advertentie

Landschap

De landschappelijke afwisseling is groot. Van groene alpenweiden met hier en daar naald-en loofbossen tot maanlandschappen met kleurrijke rotsen. Op de achtergrond liggen de hoge bergen tot 4700 m hoogte met hun altijd besneeuwde toppen. Bijna het hele land is bedekt met bergen, waarvan velen boven de drieduizend meter. De meeste bergen behoren tot het Tian Shan-gebergte. In de bergen liggen vele meren, waaronder het Issyk Kul-meer.

Behalve de spectaculaire bergpieken zijn er 'Kaska Suu's ofwel zilveren rivieren, rustige dorpen, groene alpenweiden, tapijten van edelweiss en rode rotspartijen.

advertentie

Westelijke kant van de bergketen Tian Shan, Kirgizië

Chen Zhao, CC BY 2.0 no changes made

Klimaat en Weer

Kirgizië heeft een uitgesproken landklimaat, met koude winters en hete zomers. In het voor- en najaar kan het in de bergen nog sneeuwen, maar 's zomers is het op grotere hoogte juist aangenaam vertoeven. De gemiddelde januaritemperatuur in Bisjkek is min 5 graden, in juli is het gemiddeld 24 graden.

Planten en Dieren

advertentie

Planten

Een groot deel van de bergen was bedekt met bossen en alpenweiden. Inmiddels zijn de meest berghellingen kaal. In de valleien in het zuiden groeien onder meer walnotenbomen (Kirgizië heeft het grootste natuurlijke walnootbos ter wereld in Arslan-Bob), pistachebomen, amandelbomen en aalbessen.

Rond het Issyk Kul-meer naaldbomen te vinden. De valleien door het hele land zijn in het voorjaar begroeid met klaprozen. In het vroege voorjaar bloeien er 40 soorten wilde tulpen en later in het jaar een overvloed aan edelweiss

advertentie

Dieren

In de bossen leven onder meer beren, wolven en lynxen. Hoger in de bergen leven steenbokken, yaks en de zeldzame sneeuwluipaarden en Marco Poloschapen. Er zijn ruim 400 verschillende vogels in Kirgizië te vinden waaronder de ibis, adelaar, gier en kraanvogel.

Geschiedenis

advertentie

Sovjet Republiek

Kirgizië viel van oudsher onder de invloed van Mongools-Tataarse Khanaten. Rond 1870 kwam het gebied geleidelijk onder Russische invloed. In 1936 kreeg Kirgizië de status van autonome Republiek in de Sovjet-Unie. Tot de jaren '50 domineerden etnische Russen de Kirgizische communistische partij. Onder Brezjnev werd de top van de partij meer 'gekirgizeerd'. Tijdens de anti-corruptie campagne van Gorbatsjov midden jaren '80 verloor die traditionele communistische elite aan macht.

Onafhankelijk onder Akajev

In oktober 1990 werd de fysicus Akajev tot president gekozen en riep Kirgizië de onafhankelijkheid uit op 31 augustus 1991, waarmee het land tot de Republiek Kirgizië werd omgedoopt. Akajev begon met een programma van economische hervormingen en politieke liberalisatie, waarbij hij werd gesteund door de grote internationale donoren. In tegenstelling tot de overige Centraal-Aziatische republieken heeft zich in Kirgizië een actief maatschappelijk middenveld op diverse werkterreinen ontwikkeld.

In december 1995 en oktober 2000 werd Akajev herkozen als president. Na de gemanipuleerde parlementsverkiezingen in februari 2005 braken er protesten uit. Na de bestorming van het parlement, vluchtte Akajev het land uit. Dit wordt ook wel de 'gele of tulpenrevolutie' genoemd.

Periode Bakijev

Bij de vervroegde presidentsverkiezingen in juli 2005 werd Kurmanbek Bakijev gekozen tot president. In januari 2007 wordt Azim Isabekov gekozen tot premier. Bij de parlementsverkiezingen van december 2007 wint de Ak Zhol partij van president Bakijev de verkiezingen waar volgens westerse waarnemers op grote schaal gefraudeerd is.

In juli 2009 wint Kurmanbek Bakijev de verkiezingen en sluit een deal met de Verenigde Staten. De Verenigde Staten mogen langer gebruik maken van de luchthaven van Manas tegen een huur van 60 miljoen dollar per jaar.

In oktober 2009 wordt Daniyar Usenov de nieuwe premier. In april 2010 wordt Bakijev afgezet en de oppositie onder leiding van Roza Otunbayeva grijpt de macht. In juni 2010 stemt mer dan 90 % van de bevolking voor een nieuwe grondwet die de macht van de president inperkt. Er zijn gevechten tussen etnische Oezbeken en Kirgiezen. 200 mensen worden gedood en meer dan 100.000 vluchten. In juli 2010 wordt Roza Otunbayeva ingezworen als waarnemend president met als taak de verkiezingen van oktober 2011 voor te bereiden.

Recente geschiedenis

Almazbek Atambajev won de presidentsverkiezingen in oktober 2011. De gematigde politicus en huidige premier van het Centraal-Aziatische land kreeg in de eerste ronde meer dan de helft van de stemmen, waardoor een tweede ronde overbodig was. In juni 2012 staat Kirgizië toe dat de Verenigde Staten van hun grondgebied gebruik mogen maken bij het terugtrekken van materiaal uit Afghanistan. Het parlement van Kirgizië stemt in juni 2013 voor sluiting van de Amerikaanse luchtmacht basis in juni 2014. Sinds april 2016 is Jeenbekjov de nieuwe premier. Bij de presidentsverkiezingen van oktober 2017 wordt Jeenbekjov tot president gekozen. President Jeenbekjov trad op 16 oktober 2020 af na massale protesten en de bestorming van het parlement naar aanleiding van betwiste verkiezingsuitslagen van 4 oktober 2020. Voor sommige politici zijn parlementsbestormingen het begin van het einde, voor Sadyr Japarov was het juist een nieuw begin. Dankzij de bestorming van het parlement is de voormalig bajesklant in januari 2021 gekozen tot de nieuwe president van Kirgizië.

Bevolking

In Kirgizië wonen 5.789.122 miljoen mensen (2017). De bevolkingsdichtheid is ongeveer 30 inwoners per vierkante kilometer.

73,2% van de inwoners is Kirgies. De Oezbeken (14,6%) en Russen (5,8%) vormen de grootste minderheidsgroeperingen. Daarnaast wonen er Duitsers, Koreanen, Tataren, Dunganen en overigen.

Taal

Kirgizië kent twee officiële talen, het Kirgizisch en het Russisch.

Godsdienst

Ongeveer 75 % van de bevolking is islamitisch. De Russische bevolkingsgroep is orthodox ( 20%).

Samenleving

Staatsinrichting

Kirgizië is sinds 1991 een onafhankelijke republiek. In mei 1993 werd de huidige grondwet aangenomen. Zowel de president als het parlement worden rechtstreeks gekozen door algemene verkiezingen voor een termijn van 5 jaar.

Hoewel de grondwet voorzag in een relatief gelijke verdeling van machten, trok Akajev door middel van referenda in de loop der jaren steeds meer macht naar de president toe. Zo kan de president de premier kiezen, wetgeving initiëren, het parlement ontbinden en leden voor het Hooggerechtshof aanbevelen. Daarnaast heeft hij veel invloed bij het benoemen van ministers, ambassadeurs en lokale ambtenaren. De huidige premier Kulov is voorstander van het beperken van de presidentiële macht.

In 1994 kwam er in plaats van een unicameraal parlementair stelsel een bicameraal stelsel, bestaande uit een Wetgevende Vergadering met 35 afgevaardigden en een Volksvergadering met 70 volksvertegenwoordigers. In lijn met een referendum uit 2003 werd er na de parlementsverkiezingen van 2005 opnieuw een unicameraal stelsel ingesteld met 75 vertegenwoordigers. Momenteel liggen er voorstellen om dit stelsel weer terug te brengen naar een bicameraal stelsel en terug te keren naar een gemengd kiesstelsel, in plaats van het first-past-the-post systeem.

Politiek

In vergelijking met de overige Centraal-Aziatische republieken vertoonde de Kirgizische regering 'minder autoritaire' aspiraties. Kirgizië was na de onafhankelijkheid in 1991 dan ook een voorbeeld onder de voormalige Sovjet-republieken en kon brede assistentie van internationale donoren genieten. De afgelopen jaren waren politieke en economische hervormingen onder president Akajev echter gestagneerd. Zo werden in maart 2002 tijdens een uit de hand gelopen demonstratie tegen het beleid van de regering in het Zuid-Kirgizische Aksy-district vijf demonstranten doodgeschoten.

De nieuwe regering, onder leiding van de in juli 2005 gekozen president Bakijev, geeft prioriteit aan constitutionele hervormingen en hervormingen in de rechterlijke macht. Daarnaast is er een groot corruptieprobleem, wat nu één van de topprioriteiten is van de nieuwe regering.

Hoewel internationale waarnemers positief zijn over de intenties van Bakijev, spelen elitegroeperingen nog een grote rol in de Kirgizische politiek. Er is sprake van een ongemakkelijke coalitie door tegenstellingen tussen de noordelijke en zuidelijke groeperingen in de regerende elite. Met een president uit het zuiden en een premier uit het noorden is momenteel een balans gevonden om deze spanningen onder controle te houden. Een andere mogelijke bedreiging voor de politieke stabiliteit zijn islamitische militante groeperingen.

Voor de politieke stabiliteit in Kirgizië spelen de ontwikkelingen in de Ferghana Vallei een belangrijke rol. In deze vallei, die aan Kirgizië, Oezbekistan en Tadzjikistan grenst, wonen Kirgiezen, Tadzjieken en Oezbeken aan beide kanten van de grens op een relatief klein oppervlak, hetgeen in het verleden van tijd tot tijd tot etnische spanningen en grensincidenten heeft geleid. De onduidelijke afbakening van de grenzen in de vallei belemmert de ontwikkeling van de lokale economie en handel. Daarnaast zijn er in het grensgebied, met name aan Oezbeekse zijde, mijnenvelden aangelegd, hetgeen jaarlijks tot slachtoffers leidt. Door de revolutie is de onrust in het gebied weer groter geworden.

De actuele politieke situatie staat beschreven in het hoofdstuk geschiedenis.

Economie

In de nasleep van de economische crisis in Rusland (1998) lijkt de Kirgizische economie zich nu langzamerhand te herstellen. De reële groei van het BBP vertoont een stijgende tendens; na de sterke groei van 2001-2003 begon de groei in 2004 iets af te zwakken, maar de laatste jaren groeit de economie flink in 2017 groeit de economie met 4,6%. De Kirgizische Nationale Bank voerde afgelopen jaren een stringent krap beleid waardoor de wisselkoers en inflatie zijn gestabiliseerd. Desalniettemin zijn het begrotingstekort en de buitenlandse schuld op een relatief hoog niveau. Tevens verloopt het economische hervormingsproces en de verbetering van het investeringsklimaat vooralsnog traag.

Er wordt geprobeerd om het begrotingstekort zoveel mogelijk op te lossen door binnenlandse leningen. Het verminderen van de buitenlandse schuld is één van de prioriteiten in het economisch beleid. De interne financiering zou bovendien de ontwikkeling van binnenlandse kapitaalmarkten en het banksysteem moeten bevorderen.

De groei van het BBP is vooral afhankelijk van de winning en export van goud in Kumtor. Afgezien van de goudsector is er een sterke binnenlandse vraag, dankzij de verbeterde macro-economische stabiliteit en stijgende lonen. Ook op de traditionele exportmarkten gaat het goed. Problematisch zijn de lage investeringen in andere goudmijnen en andere sleutelsectoren, zoals elektriciteit en landbouw. Hervormingen zijn nodig op het gebied van corruptie, belastingen en het reguleringsniveau.

Er is sprake van een constante stijging van invoer, terwijl de uitvoer relatief gezien minder stijgt. Kirgizië heeft dan ook te maken met een constant tekort op de handelsbalans. Gedeeltelijk wordt dit opgevangen door investeringen. Daarnaast blijft het land afhankelijk van ontwikkelingshulp.

Vakantie en Bezienswaardigheden

Bishkek, de hoofdstad van Kirgizië, ligt op een hoogte van 750 meter boven de zeespiegel. Bij het staatsmuseum voor geschiedenis Lenin staat nog op zijn voetstuk op het voormalige Leninplein. Je vindt hier twee yurts, een kleine archeologie tentoonstelling en Kirgizische tapijten, borduurwerk en andere toegepaste ambachten. Hoogtepunten van de geschiedenis sectie zijn een reusachtige Koumis huid, foto's van Kirgizische slachtoffers van zuiveringen van het Stalin-tijdperk in de jaren 1930 en de opgraving van hun massagraf in Chon Tash omgeving van Bishkek. De Bazaar op Kievskaya straat is de grootste markt in Kirgizië. Het is een typisch oosterse bazaar, luidruchtig en vol met lokale kleur. Het theater voor Opera en Ballet is het culturele centrum van Kirgizië. De constructie van het gebouw begon voor de Tweede Wereldoorlog, maar het werd voltooid in 1955. Het centrale warenhuis ZUM voert een breed scala aan lokale ambachten, met inbegrip van vilten tapijten, sieraden en kleding.

Een van de mooiste natuurlijke attracties in Kirgizië is de Ala-Archa Canyon. Het is zowel groots en robuust en niet te vergeten toegankelijk. Talrijke wandel- en wandelpaden leiden naar de kloof. Omdat de canyon binnen een natuurpark ligt, zijn er veel meer bezienswaardigheden in de buurt, zoals gletsjers en bergtoppen. Het skistation is een prima uitgangspunt voor een trip door de Ala-Archa Canyon en biedt goede mogelijkheden om te skiën.

Issyk-Kul is ook een belangrijke toeristische attractie in Kirgizië. Het heeft een ongeëvenaarde sfeer met een aantal thermale bronnen en kuuroorden in de buurt. Enkele van de beste wandelpaden in Centraal-Azië liggen in deze omgeving en starten vanaf de stad Karakol. Bergdieren zoals wilde katten, beren, wilde zwijnen en steenbokken kunnen worden gespot.

Klik op de menuknop bovenaan het scherm voor meer informatie

KIRGIZIE LINKS

Advertenties
• Kirgizie verre reizen van ANWB
• Kirgizie Vliegtickets.nl
• Rondreizen Kirgizie
• Hotels Kirgizie
• Rondreis Kirgizie Djoser
• Transport Kirgizië - TTS Quality Logistics B.V

Nuttige links

Kirgizië Startnederland (N+E)
Reisinformatie Kirgizië (N)
Telefoongids Kirgizië

Bronnen

Elmar Landeninformatie

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt mei 2021
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems