IRAN Samenleving

Samenleving

Staatsinrichting

Iran is een islamitische republiek waarbij het politieke, sociale en economische bestel is gebaseerd op de Islam. Ayatollah Khomeini introduceerde het leerstuk van de “Velayat-e Faqih”, de heerschappij van de religieuze wetsgeleerde, waarvan in de constitutie werd vastgelegd dat deze toebehoorde aan de Geestelijk Leider. Daarmee werden leger, politie en de rechterlijke macht ondergeschikt gemaakt aan de macht van de Geestelijk Leider. Eveneens ondergeschikt aan de Geestelijk Leider is de president, die voor vier jaar wordt gekozen.

Ministers worden door de gekozen president voorgedragen en dienen de goedkeuring te hebben van het parlement (Majlis). De macht van dit 291 zetels tellende parlement is verder echter beperkt. De kandidaatstelling voor het parlement wordt door de Raad van Hoeders (“Council of Guardians”) bepaald. De Geestelijk Leider benoemt de helft van de leden van deze Raad. Door het parlement aangenomen wetgeving wordt door de Expediency Council beoordeeld op het in overeenstemming zijn met de belangen van de islamitische republiek.

De staatsinrichting kent voorts een ‘Assembly of Experts’, bestaande uit theologen, die onder meer beslist over de opvolging en toeziet op het functioneren van de Geestelijk Leider.

Politiek

Na de dood van Ayatollah Khomeini verflauwde het revolutionaire elan in Iran langzaamaan. Een groot deel van de Iraanse bevolking heeft de Islamitische Revolutie niet bewust meegemaakt. De wens naar veranderingen kwam een eerste keer tot uiting toen in mei 1997 een naar Iraanse begrippen relatief gematigde kandidaat Khatami tot president werd gekozen. Deze wens werd wederom benadrukt toen president Khatami in juni 2001 met 77% van de stemmen voor een tweede termijn van 4 jaar werd herkozen. Ook de parlementsverkiezingen van februari 2000 hebben een ruime overwinning voor de hervormingsgezinden opgeleverd. De parlementsverkiezingen van februari 2004, waarbij circa 2500 kandidaten van deelname werden uitgesloten door de niet-verkozen Raad van Hoeders, betekenden echter een duidelijke terugslag voor het hervormingsproces. Vertegenwoordigers van een relatief nieuwe beweging, de Abadgaran-e Iran-e Eslami (‘Bouwers van een Islamitisch Iran’) behaalden de meerderheid. De Abadgaran is een samenwerkingsverband van verenigingen en partijen die ijveren voor de religieuze en egalitaire idealen van de Iraanse revolutie. De Abadgaran opmars ging van start bij de lokale verkiezingen van februari 2003. De verkiezing van de nieuwe president Ahmadinejad vertegenwoordigt de grote politieke doorbraak van deze beweging. Op 15 december 2006 werden verkiezingen gehouden voor de Raad van Experts en gemeenteraden. Van de 495 personen die zich verkiesbaar wilden stellen voor de Raad van Experts werd het uiteindelijk aan 164 personen toegestaan zich te kandideren. De uitslag betekende een winst voor gematigde conservatieven (w.o. oud president Rafsanjani) en hervormers.

De actuele politieke situatie staat beschreven in het hoofdstuk geschiedenis.

Economie

De export van Iran wordt gedomineerd door olie. 80% van de exportopbrengsten en 40% van overheidsinkomsten zijn afkomstig uit de oliesector. Daarnaast beschikt Iran over de op een na grootste gasvoorraden als ook de op twee na grootste olievoorraden ter wereld.

Iran is een land met een relatief open handelstraditie. De Iraanse economie is betrekkelijk gediversifieerd, met name waar het de landbouw- en industriële sectoren betreft. Het land heeft in vergelijking met andere landen in de regio een goed ontwikkelde particuliere sector, die voornamelijk bestaat uit het midden- en kleinbedrijf.
De werkloosheid vormt een groot economisch en sociaal probleem in Iran. Officieel bedraagt het werkloosheidscijfer circa 11,8 % (2017), maar in werkelijkheid ligt deze rond de 20%. Ieder jaar betreedt een kleine miljoen nieuwe mensen de arbeidsmarkt en met name onder de jongeren is de werkloosheid groot en de roep naar een beter toekomstperspectief klinkt luid.

Buitenlandse investeringen blijven op een laag niveau steken, onder meer vanwege de slechte wetgeving hieromtrent. Buitenlandse investeringen in de olie- en gassector zijn vooralsnog beperkt vanwege de Amerikaanse sancties tegen bedrijven die meer dan 20 miljoen US dollar in deze branche investeren.
Bovendien heeft de Veiligheidsraad op 23 december 2006 resolutie 1737 aangenomen, welke ook bepaalde (economische) sancties bevat. De laatste tijd beweegt Iran iets met haar kernenergieprogramma en worden sancties verlicht. Enige actuele economische feiten zijn dat de groei van de economie in 2011,2012 en 2013 respectievelijk 4%,-1,9% en -1,5% bedroeg. In 2017 groet de econmie met 3,7% en het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking bedroeg is 2017 $20.100. 18,7% van de bevolking leeft onder de armoedegrens.

IRAN LINKS

Advertenties
• Iran Vliegtickets WTC
• SRC Cultuurvakanties Iran
• Kras Rondreizen Iran
• Ferry overtochten van en naar Iran
• Transport Iran - TTS Quality Logistics B.V
• Eliza was here

Nuttige links

Artikelen en Reisverhalen over IRAN

Bronnen