AFGHANISTAN
Economie

To read about AFGHANISTAN in English - click here

Hotels Afghanistan

Steden AFGHANISTAN

Kabul

Economie

Algemeen

advertentie

Granaatappels_{Photo: USAID Afghanistan in het publieke domein}

De burgeroorlog in Afghanistan heeft ernstige schade toegebracht aan alle sectoren van de economie, die ook voor de inval van de Sovjet-Unie al een van de zwakste ter wereld was.

Veel landbouwgebieden zijn verwoest of door mijnen ontoegankelijk geworden. Ongeveer een derde van de agrarische infrastructuur is vernield, overigens ook door jaren van droogte. De opbrengsten van landbouw en veeteelt zijn ongeveer de helft van die in 1978. Bovendien is bijna de gehele landbouwsector afhankelijk van irrigatie, en veel irrigatiekanalen en -systemen hebben te lijden gehad onder de oorlogsactiviteiten. De meeste landbouwgrond ligt rond een aantal grote steden verspreid over het land: Kunduz en Mazir-i Sharif in het noorden, Jalalabad in het oosten, Kandahar in het zuiden en in het westen langs de Herat-rivier. Typische producten voor deze gebieden zijn druiven, noten, granaatappels en meloenen.

Nomaden, ook wel 'kuchi' genoemd, trekken met hun kuddes schapen en/of geiten de bergen in. Nomaden kopen allerlei producten van de boeren, de boeren kopen producten als melk, huiden en wol van de nomaden.

advertentie

Tenten van nomaden of 'kuchi' in de noordwestelijke provincie Badghis_{Photo: Petty Officer 1st Class Mark O'Donald (U.S. Armed Forces) in het publieke domein}

De kleine industriële sector werd weggevaagd. Veel fabrieken en machinerieën moeten herbouwd worden, waaronder die voor de aanvoer van energie en water. Sinds 2002 komen de economische activiteiten met name in de steden weer op gang, vooral in en rond de hoofdstad Kabul. Gebrekkige transport- en communicatiemogelijkheden belemmeren de groei, naast de voortdurende onveiligheid.

Sinds 2001, na de val van het Taliban-bewind, groeit de Afghaanse economie sterk. Dit is mede te danken aan de goede oogsten van de afgelopen jaren, er viel voldoende regen, en de wederopbouwactiviteiten, die droegen bij aan de groei in de constructie, handel, transport en telecommunicatie. Zeer belangrijk is natuurlijk ook de financiële hulp uit het buitenland, meestal in de vorm van ontwikkelingshulp door donorlanden. Grote bron van zorg is dat er op elk niveau nog steeds sprake is van corruptie, waardoor het vertrouwen van het buitenland in de regering van Afghanistan broos is.

De particuliere sector ontwikkelt zich vooral in de steden. De eerste buitenlandse investeringen zijn een feit. In augustus 2003 is AISA (Afghanistan Investment Support Agency) opgericht als een ‘one-stop-shop’ voor investeerders. Dit resulteerde in een verhoging van de directe buitenlandse investeringen in Afghanistan, voornamelijk de constructie, telecommunicatie en industrie. Verder is de Wereldbank gestart met het verzekeren van politieke risico’s en zijn de eerste buitenlandse banken in Kabul geopend. Ook begint de infrastructuur langzamerhand vorm te krijgen: de Salangtunnel in het noorden van Afghanistan is heropend en het eerste deel van het wegennet is hersteld.

Afghanistan exportcijfers 2012_{Photo: R Haussman, Cesar Hidalgo, et. al. CC 3.0 Unported no changes made}

De regering heeft een nieuw belastingstelsel aangekondigd, welke de belastinginkomsten doen toenemen. Volgens het IMF heeft de regering goede vooruitgang geboekt bij het verbeteren van economisch management en het bereiken van macro-economische stabiliteit. Niettemin staat de fiscale discipline nog in de kinderschoenen en zijn verdere administratieve hervormingen noodzakelijk. Om de particuliere sector verder te stimuleren moeten marktregulering, de commerciële wetgeving en respect voor eigendomsrechten worden versterkt. Om de economische groei te kunnen consolideren zijn verbetering van de veiligheidssituatie en van de gebrekkige infrastructuur, alsook ontwikkeling van duidelijke gezagsverhoudingen tussen Kaboel en de rest van het land vereist. Op dit moment kan nog niet het hele land meeprofiteren van de economische impulsen. De komende jaren zal Afghanistan in grote mate afhankelijk blijven van externe geldbronnen.

Tevens is de rol van de regio van groot belang voor de economische ontwikkeling. Daarnaast is Afghanistan lid van de SAARC (South Asian Association for Regional Cooperation) en de Shanghai Cooperation Organisation.

Economische wetenswaardigheden

Afghanistan is een van de armste en minst ontwikkelde landen ter wereld door de decennia van oorlogen en het gebrek aan buitenlandse investeringen. In 2017 bedroeg het bruto nationaal product ca. 69 miljard dollar en het inkomen per hoofd van de bevolking 1900 dollar.

Toch zijn er ook veel positieve ontwikkelingen te melden, onder andere dat het bruto binnenlands product sinds 2002 vervijfvoudigd is. Verder zijn er meer dan honderd zakelijke samenwerkingsverbanden en Kamers van Koophandel opgericht, waaronder enkele tientallen door vrouwen, in steden als Herat, Jalalabad, Kandahar, Kunduz en Mazar-i Shariff. In 2007 had maar 7% van de bevolking toegang tot elektriciteit, in 2017 was dat percentage opgelopen tot meer dan 40%, onder andere door het in gebruik nemen van 18 mini-hydro-elektrische krachtcentrales in de provincie Bamiyan, gesponsord door Nederland, Denemarken, Japan, Noorwegen en de Europese Unie.

Afghanistan bezit op haar grondgebied enorme hoeveelheden grondstoffen en mineralen, die bovendien van zeer verschillend van aard zijn. Het probleem is om al die bodemschatten te ontginnen, het geld is er niet voor en de (burger)oorlogssituatie waarin Afghanistan bijna voortdurend verkeert helpt ook niet echt.

In het uiterste noordoosten van Afghanistan, in de provincie Badakhshan, wordt al sinds de tijd van de farao's in Egypte de halfedelsteen 'lapis lazuli' gewonnen. Bij de plaats Sar-e Sang ligt een van oudste nog in werking zijnde mijnen ter wereld.

Kunstvoorwerp gemaakt van 'lapis lazuli'_{Photo: Hi-Res Images of Chemical Elements CC 3.0 Unported no changes made}

Ten zuiden van de hoofdstad Kabul en in de provincie Logar liggen over een lengte van 600 km immense hoeveelheden kopererts te wachten om ontgonnen te worden, ten zuidwesten van de hoofdstad en in de provincie Bamiyan is ijzererts gevonden. Sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw wordt er in het noordwesten van Afghanistan gas gewonnen.

Naast bovenstaande grondstoffen en mineralen liggen er verspreid over het land ook nog min of meer grote voorraden bariet (provincie Herat), fluorspar (provincie Uruzgan), goud, chroom, lood, albast, celestiet (provincie Kunduz), mica, nikkel, zilver, robijn, jade, kwarts, zink, mangaan, asbest, uranium, kobalt, koper, tin (West- en Zuidoost-Afghanistan), kwik, zout, witte en zwarte marmer (provincies Wardak, Kabul en Nangahar), wolfraam (West-Centraal-Afghanistan) en niobium, een zeldzaam, buigzaam, kneedbaar, grijs-metallickleurig metaal. In totaal zijn er in de Afghaanse bodem meer dan 1400 mineralen gevonden.

Niobium wordt gevonden in Afghanistan_{Photo: Dnn87 CC 3.0 Unported no changes made}

Het toerisme naar Afghanistan was in de jaren zeventig van de vorige eeuw op zijn hoogtepunt, meer dan 90.000 bezochten jaarlijke Afghanistan om te genieten van de schoonheid van het land en de zeer vriendelijke bevolking. Op dit moment is Afghanistan een gevaarlijk gebied om naar toe te gaan.

De teelt van papaver, met name in de zuidelijke provincie Helmand en op een bedenkelijke tweede plaats de noordoostelijke provincie Badahshan, was tijdens het Taliban-bewind streng verboden, maar stak na de val van de Taliban in 2001 weer op grote schaal de kop op, en volgens de Verenigde Naties is er nog nooit zoveel papaver verbouwd als op dit moment. En dit ondanks de miljarden die de Verenigde Staten gestoken hebben in de strijd tegen de papaverteelt. De 'illegale' verbouw van de bolpapaver of slaapbol genereert namelijk nog altijd een belangrijke en redelijk stabiele bron van inkomsten voor met name de lokale plattelandsbevolking in het zuiden van Afghanistan.

Omdat het gewas niet veel water nodig heeft, is het gemakkelijk te telen. Uit de zaadbol of maanbol wordt melksap gewonnen en uit de gedroogde vorm daarvan wordt opium gewonnen, de grondstof van onder andere heroïne. In de provincie spreekt men niet over grammen of kilo's drugs, maar over tonnen. Afghanistan is nog steeds, zowel wat de omvang als de kwaliteit betreft, de wereldleider wat betreft opiumproductie. Eind 2014 werd bekendgemaakt door de Verenigde Naties dat er in 2014 nog nooit zoveel papaver verbouwd werd. In één jaar tijd kwam er meer dan 15.000 hectare land bij, waardoor naar schatting 224.000 landbouwgrond gebruikt werd voor de verbouw van papaver. De productie van opium steeg met 17% naar 6400 ton, goed voor een straatwaarde van 65 miljard dollar. Van die enorme hoeveelheid werd ca. 42% in de provincie Helmand geproduceerd en ca. 8% in de provincie Badakshan.

De noordelijke provincie Balkh staat bekend om de teelt van cannabis. Het roken van cannabis of 'charas', ondanks dat het officieel verboden is, heeft een lange traditie in Afghanistan. Alleen in de provincie Balkh wordt de speciale variëteit 'shirac' geteeld, een gemakkelijke plant die weinig water en verzorging nodig heeft.

Papaverveld in de provincie Helmand, Afghanistan_{Photo: Sgt Pete Thibodeau in het publieke domein}

Een landbouwproduct dat steeds meer geteeld wordt in de plaats van papaver is de smaak- en kleurstof saffraan, de duurste specerij ter wereld, die gemaakt wordt van de gedroogde stampers van de saffraankrokus, een plant die opmerkelijk genoeg in het wild niet voorkomt.

De grootste producent van het door de arbeidsintensieve teelt zéér kostbare saffraan is Iran (ca. 200 ton), met ca. 85% van de wereldproductie. In bijna alle Afghaanse provincies, maar met name in de noordwestelijke provincie Herat, wordt nu saffraan verbouwd, de oogst wordt over het algemeen door vrouwen gedaan. Saffraan levert op dit moment voor de Afghaanse producenten/boeren veel meer op dan papaver, soms wel vier keer zoveel. Voor een pond saffraan wordt gemakkelijk 1200 dollar betaald. In 2013 produceerde Afghanistan 4,5 ton saffraan, waarvan het meeste geëxporteerd werd. De saffraankrokus heeft een zevenjarige groeicyclus, waarbij in het eerste jaar zo'n 2500-3000 dollar per hectare verdiend kan worden. In het derde en vierde jaar kan dat oplopen tot 28.000 dollar per hectare, de teelt van papaver levert maximaal ca. 3500 euro per hectare op.

Saffraankrokus_{Photo: KENPEI CC 3.0 Unported no changes made}

Met name in het noordwesten van Afghanistan worden veel karakul-schapen gehouden, die bekend staan om hun zijdeachtige vacht. Deze vacht wordt in zowel de Afghaanse als de internationale mode-industrie gebruikt en de wol van het schaap is dan ook een belangrijk exportproduct. Controversieel is wel dat de beste wol van ongeboren feuten komt en van net geboren lammetjes.

Karakulschaap_{Photo: Jean from Shelbyville KY CC 2.0 Unported no changes made}

AFGHANISTAN LINKS

Advertenties
• Hotels Afghanistan
• Hotels Trivago
• Boeken, ook tweedehands, over AFGHANISTAN bij Bol.com

Nuttige links

Afghanistan Startnederland (N+E)
Reisinformatie Afghanistan (N)

Bronnen

CIA World Factbook

BBC - Country Profiles

Elmar Landeninformatie

Clammer, Paul / Afghanistan

Lonely Planet

 

laatst bijgewerkt maart 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems