CHINA
Samenleving
Samenleving
To read about CHINA in English - click here
| China verre reizen van ANWB |
Steden CHINA
| Beijing |
Samenleving
Centrale staatsinrichting
| advertentie |
|
|
Volkscongres ChinaFoto: Dong Fang in het publieke domein
In 1982 werd de nu nog steeds geldende grondwet aangenomen, en artikel 1 daarvan luidt als volgt: “de Volksrepubliek China een socialistische staat onder de democratische dictatuur van het volk, geleid door de werkende klasse en gebaseerd op de alliantie van arbeiders en boeren. Het socialistische systeem is het fundamentele systeem van de Volksrepubliek China; sabotage van het socialistische systeem door enige organisatie of individu is verboden”.
Voordat deze grondwet in werking trad was er het Gemeenschappelijk Programma van 29 september 1949 en grondwetsherzieningen in 1954, 1975 en 1978. Met de nieuwe grondwet van 1982 werd in feite de periode Mao Zedong afgesloten. Opvallend is dat marxistisch-leninistische kreten als ‘klassenstrijd’ en ‘dictatuur van het proletariaat’ niet meer terug te vinden zijn in de nieuwe grondwet.
Het handhaven van artikel 1 van de grondwet gebeurt nog steeds door de Chinese Communistische Partij (CCP) en in de praktijk zijn partij en staat dan ook nauwelijks van elkaar te onderscheiden. Formeel is China geen eenpartijstaat meer, maar de monopoliepositie van de CCP is evident.
Het hoogste orgaan van de CCP is formeel het Nationale Partijcongres, dat éénmaal per vijf jaar bijeenkomt. Het Centraal Comité, dat uit ongeveer 200 leden bestaat, oefent de functies uit van het Partijcongres als dit niet in zitting is. Het komt één- of tweemaal per jaar in plenaire zitting bijeen. Het Centraal Comité kiest het Politbureau en het Permanente Comité van het Politbureau, waar de werkelijk politieke macht is geconcentreerd, met aan het hoofd secretaris-generaal Hu Jintao.
Op het 15e partijcongres in 1997 werd de"open-deur" politiek van Deng Xiaoping tot officiële partijleer verheven. Deze politiek heeft de economische ontwikkelingen van de laatste twee decennia mogelijk gemaakt.
Formeel bekleedt het Nationale Volkscongres, het Chinese parlement, het hoogste staatsgezag. Het huidige NPC telt ca. 3000 leden, die voor een periode van 5 jaar indirect zijn gekozen en eenmaal per jaar bijeenkomen. Deze zitting vindt plaats in maart-april gedurende twee à drie weken. Hoewel officieel bekleed met het hoogste staatsgezag, bestaat de rol van het NPC voornamelijk uit het bekrachtigen van besluiten die door de top van de CCP genomen worden en via de Staatsraad aan het NPC worden voorgelegd.
De bevoegdheden van het Volkscongres werden in de nieuwe grondwet uitgebreid met het toezicht op de naleving van de grondwet en de wetten en met het beslissingsrecht over kwesties van oorlog en vrede. Daarnaast geeft het congres zijn goedkeuring aan het economische beleid van de regering en aan de staatsbegroting.
De laatste jaren vindt in de jaarlijkse plenaire zittingen evenwel steeds meer openlijke discussie plaats.
De afgevaardigden worden gekozen door de provincies, de zelfbesturende gebieden, de stadsgewesten onder rechtstreeks centraal gezag en de strijdkrachten.
Het staatshoofd in de Volksrepubliek China is de president, die wordt bijgestaan door één vice-president. De president en de vice-president kunnen gekozen worden voor maximaal twee ambtstermijnen van vijf jaar.
De president is tevens secretaris-generaal van de CCP en voorzitter van de Centrale Militaire Commissie.
De Staatsraad is de centrale regering, en hiermee de hoogste uitvoerende macht van de Volksrepubliek China. De staatsraad vormt enerzijds het uitvoerend orgaan van het Nationaal Volkscongres en het Permanente Comité, anderzijds het hoogste bestuursorgaan van de staat. In de staatsraad zitten onder andere de premier, de vice-premiers, de ministers, en de ministers die aan het hoofd van commissies staan.
Uit het congres wordt een permanent comité van ca. 150 leden gekozen. Dit comité heeft zeer ruime bevoegdheden, o.a. die om de wet te interpreteren en decreten uit te vaardigen. Bovendien kan het comité onjuiste besluiten van de provinciale besturen, autonome gebieden en direct bestuurde steden intrekken of wijzigen, en beslist over benoeming en ontslag van leden van de staatsraad.
Ook kan het comité beslissingen nemen over ratificatie en opzegging van verdragen. De voorzitter van het comité bekleedt in veel opzichten de positie van staatshoofd. Voor de huidige politieke situatie, zie hoofdstuk geschiedenis.
Decentrale staatsinrichting
De plaatselijke organen van staatsmacht zijn de plaatselijke volkscongressen op de verschillende niveaus, te weten, in afdalende volgorde:
1. provincies en stadsgewesten onder rechtstreeks centraal gezag;
2. prefecturen, steden en districten;
3. 'townships' en kleinere steden.
De volkscongressen op de drie niveaus worden respectievelijk voor vijf, drie en twee jaar gekozen. Hun bevoegdheden zijn in de grondwet niet erg duidelijk omschreven. Zij kiezen in ieder geval de plaatselijke revolutionaire comités en kunnen de leden daarvan eventueel ook afzetten.
De plaatselijke uitvoerende macht berust bij de plaatselijke revolutionaire comités, die zowel permanent orgaan van de plaatselijke volkscongressen als de plaatselijke volksregering op hun niveau vormen. Deze revolutionaire comités zijn verantwoording schuldig aan zowel hun volkscongres als het naast hogere staatsorgaan. De volkscongressen en hun revolutionaire comités verzekeren de uitvoering van wetten en decreten in hun gebied, beslissen over plaatselijke economische plannen en begrotingen en handhaven de orde en waarborgen de rechten van de burgers.
De grondwet bevat een afzonderlijke regeling over de organen van zelfbestuur van de nationale autonome gebieden. Deze gebieden, in aflopende volgorde van grootte: zelfbesturende gebieden op provinciaal niveau, prefecturen en districten, hebben, parallel aan de gewone administratieve eenheden, volkscongressen en revolutionaire comités, die binnen grenzen als bij de wet bepaald, zelfbestuur uitoefenen. De hogere staatsorganen waarborgen en controleren de uitoefening van het zelfbestuur. Er zijn vijf autonome gebieden, te weten Binnen-Mongolië (Nei Monggol), Guangxi Zhuang, Ningxia Hui, Tibet (Xizang) en Xinjiang Uygur. Alle autonome gebieden zijn onafscheidbare delen van China.
In 1997 kreeg China het beheer terug over de voormalige Britse kroonkolonie Hongkong, die echter haar eigen economische regels behield. In 1999 kreeg China het beheer terug over Macau, dat sinds 1973 wel officieel gezien werd als Chinees grondgebied, maar nog steeds onder bestuur stond van Portugal.
Beide hebben de status van “Speciale Administratieve Regio”, dat wil zeggen dat er een ander politiek, juridisch en economisch stelsel heerst dan in de rest van China. Hongkong en Macau mogen vijftig jaar het kapitalistische bestuurssysteem behouden. Alleen de verantwoordelijkheid van buitenlandse politiek en defensie berust bij de centrale overheid in de hoofdstad Beijing.
Administratieve indeling
| advertentie |
|
|
China indeling in provincies en autonome gebiedenFoto: Lorenzarius CC 3.0 Unported no changes made
China is ingedeeld in 22 provincies, vijf autonome regio’s, vier stedelijke gebieden of municipaliteiten die onder direct gezag staan van de centrale regering in Beijing. De provincies en autonome gebieden zijn verdeeld in departementen of prefecturen en deze weer in districten. Onder de districten vallen tenslotte de steden en de volkscommunes of townships. Tot China behoren ook nog de Speciale Administratieve Regio’s Hongkong en Macau.
| Provincie | Hoofdstad | Aantal inwoners |
| Anhui | Hefei | 60 miljoen |
| Fujian | Fuzhou | 35 miljoen |
| Gansu | Lanzhou | 26 miljoen |
| Guangdong | Guangzhou | 87 miljoen |
| Guizhou | Guiyang | 36 miljoen |
| Hainan | Haikou | 8 miljoen |
| Hebei | Shijiazhuang | 68 miljoen |
| Heilongjiang | Harbin | 37 miljoen |
| Henan | Zhengzhou | 93 miljoen |
| Hubei | Wuhan | 60 miljoen |
| Hunan | Changsha | 65 miljoen |
| Jiangsu | Nanjing | 75 miljoen |
| Jilin | Changchun | 28 miljoen |
| Liaoning | Shenyang | 43 miljoen |
| Qinghai | Xining | 5 miljoen |
| Shaanxi | Xi’an | 36 miljoen |
| Shandong | Jinan | 90 miljoen |
| Shanxi | Taiyuan | 33 miljoen |
| Sichuan | Chengdu | 84 miljoen |
| Yunnan | Kunming | 43 miljoen |
| Zhejiang | Hangzhou | 47 miljoen |
| Autonome regio’s | hoofdstad | aantal inwoners |
| Guangxi | Nanning | 45 miljoen |
| Binnen-Mongolië | Hohhot | 24 miljoen |
| Ningxia | Yinchuan | 6 miljoen |
| Xinjian Uyghur | Urumqi | 20 miljoen |
| Tibet | Lhasa | 3 miljoen |
| Stedelijke gebieden | aantal inwoners |
| Beijing | 31 miljoen |
| Shanghai | 17 miljoen |
| Tianjin | 10 miljoen |
| Chongqing | 31 miljoen |
| SAR | aantal inwoners |
| Hongkong | 7,3 miljoen |
| Macau | 0,5 miljoen |
Onderwijs
| advertentie |
|
|
Schoolklas in ChinaFoto: Thomas Galvez CC 2.0 Generic no changes made
Al op heel jonge leeftijd kunnen Chinese kinderen worden opgevangen in creches, wanneer ouders thuis geen verzorging kunnen regelen. Het probleem is dat er een groot gebrek aan creches is, met name in de steden. Veel creches horen bij de werkeenheid van een van de ouders.
Op hun zesde/zevende jaar volgt voor Chinese kinderen de intree in de basisschool. Deze duurt vijf jaar, waarbij de kinderen elk jaar 40 weken 24-27 lessen per week op school doorbrengen. De belangrijkste vakken zijn lezen, schrijven en rekenen met in de hogere klassen ook kennisvakken en eventueel een buitenlandse taal, vaak Engels. Ook wordt aandacht besteed aan sport, cultuur en ethiek.
Na de basisschool volgt de middenschool, die onderverdeeld is in drie jaar lagere en twee of drie jaar hogere middenschool. Belangrijkste vakken zijn taal en literatuur, wiskunde, natuurkunde, geschiedenis en vreemde talen. Daarnaast wordt fysieke en mentale training gegeven bij de vakken sport en politiek en wordt er gedurende 1-2 weken per semester productieve arbeid verricht.
Via zeer strenge toelatingsexamens kunnen de beste leerlingen van de
middenschool eventueel doorstromen naar een universiteit. De tijdsduur van een universitaire studie bedraagt voor een basisprogramma drie tot vier jaar, en voor bepaalde studies vijf tot zes jaar.
Er zijn vele universiteiten in China, maar ze variëren enorm in kwaliteit. In 2001 telde China 1225 universiteiten en hoge onderwijsinstellingen. Meer dan 7 miljoen mensen volgden aan deze instellingen een opleiding. Meer dan 80.000 studenten volgden een opleiding in het buitenland. De top-universiteiten zijn de Beijing University en de Fudan University van Shanghai; zij kunnen zich meten met westerse universiteiten. Veel provinciale en lokale “universiteiten’ hebben een veel lagere kwaliteit.
Ondanks de leerplicht waren er in 2000 ca. 85 miljoen mensen boven de 15 jaar analfabeet of konden nauwelijks lezen en schrijven. Het analfabetisme is met 36% in Tibet het hoogst.
Typisch China
CHINESE MUUR (Wanli Changcheng)
De Chinese Muur ligt in Noord-China en strekt zich 6430 kilometer lang uit van de zee in het oosten tot voorbij Jiayuguan in de Gobi-woestijn van Gansu. Het is het enige door mensenhand gemaakte bouwsel dat vanuit de ruimte te zien is.
Er werd al in de 7e eeuw v.Chr. aan de muur gebouwd, maar de muur kreeg pas onder de eerste keizer van de Qin-dynastie, Qinshi Huangdi (221-210 v.Chr.), haar huidige vorm. Onder de Han-dynastie is de muur uitgebreid tot in de Gobi-woestijn.
De verdedigingswal had ten doel de vijandige stamgenoten uit het noorden van China weg te houden, wat overigens volkomen mislukte.
Buiten Beijing zijn delen gerestaureerd, maar voor het grootste gedeelte zigzagt de muur brokkelig door Noord-China.
TERRACOTTALEGER
| advertentie |
|
|
Terracottaleger ChinaFoto: Maros M r a z CC 3.0 Unported no changes made
Een paar boeren die in 1974 een put aan het graven waren, stuitten op een 2000 jaar oud leger van ca. 8000 terracotta soldaten en paarden. Het terracottaleger werd tijdens het bewind van keizer Qinshi Huangdi in de buitenste wal van het keizerlijke mausoleum ingegraven.
De grootste soldaat is meer dan 1,8 meter lang, en ze waren allemaal uitgerust met zwaarden, speren, kruisbogen en handbogen. De soldaten en paarden werden uit gele klei gebakken.
KUNG FU
| advertentie |
|
|
Kung Fu ChinaFoto: Asteiner CC 3.0 Unported no changes made
Kung fu betekent ‘vaardigheid’, en dat kan een perfecte beheersing zijn van
een krijgsvorm, maar ook van bijvoorbeeld kalligrafie of schilderkunst.
Kung fu is echter onlosmakelijk verbonden met het beeld van een onbevreesde, bedreven vechter. Het accent van een echte kung fu ligt niet zozeer op souplesse, als wel op het vermogen snel over te gaan van het etherische naar een solide basis. Het is een innerlijke vaardigheid, in plaats van een uiterlijke truc.
Er zijn twee groepen vechttechnieken: de ‘zachte’ of ‘innerlijke’ richting en de ‘harde’ of ‘uiterlijke’. Taiji quan of tai chi, met zijn langzame bewegingen, kenmerkt de eerste school, terwijl baimei quan, gekarakteriseerd door woeste en snelle uitvallen, tot de laatste categorie behoort.
De zachte vormen nemen het taoïsme als uitgangspunt, de harde vormen het boeddhisme.
CHINEES KERAMIEK
| advertentie |
|
Chinees Keramiek ( Ming)Foto: Jbarta CC 2.0 Generic no changes made
Het Chinese porselein, beroemd over de hele wereld, heeft een lange en rijke historie die teruggaat naar de neolithische tijd. Waarschijnlijk tijdens de Zhou-dynastie vond de belangrijke ontwikkeling van het glazuur plaats, geperfectioneerd tijdens de Han-dynastie.
Tijdens de Tang-dynastie deed het porselein zijn intrede, en er is veel bewaard uit de Song- en Yuan-dynastie. Tijdens de Yuan-dynastie drong uit het Midden-Oosten een kobaltblauw onderglazuur (qinghua, ofwel blauwwit) door, een techniek die floreerde tijdens de Ming- en Qing-dynastieën. Blauwwit wordt vaak karakteristiek geacht voor de Ming-periode, maar de stijl bereikte zijn hoogtepunt tijdens de Qing-dynastie.
Keramiek werd vaak genoemd naar de plaats waar het gebakken was, zodat het namen kreeg als Jingdezhen, Dehua en Longquan.
Het Chinese keramiek is vaak gedecoreerd met symbolen, zoals de draak, de feniks, perziken, pijnbomen, schildpadden en bamboe.
Chinees keramiek wordt gecategoriseerd aan de hand van kleur en glazuur. Het merkteken, aan de hand waarvan de datum van vervaardiging vastgesteld kan worden, bevindt zich aan de onderkant van het werkstuk. Het is meestal vierkant of rond, met de naam van de dynastie voorafgaand aan die van de keizer, verticaal gelezen van rechts naar links.
TRADITIONELE CHINESE GENEESKUNDE
| advertentie |
|
|
Acupunctuur ChinaFoto: Publiek domein
De traditionele Chinese geneeskunde bestaat niet alleen uit accupunctuur, maar heeft vele toepassingen, die echter allemaal uitgaan van taoïstische principes.
Voor Chinese artsen is de functie van de organen in de verspreiding van de levensenergie of ‘qi’ in het lichaam zeer belangrijk. Door de eeuwen heen heeft men honderden punten op het lichaam vastgesteld die met de organen in verbinding staan. Door die punten te verbinden ontstaat een stelsel van meridianen, waarlangs de stroming van de ‘qi’ valt af te lezen.
Er bestaan twaalf meridianen die elk corresponderen met een van de vijf Chinese elementen ijzer, aarde, vuur, water en hout, die het best op een bepaald moment van de dag kunnen worden behandeld.
Ziekte komt voort uit een gebrek aan harmonie tussen lichaam en geest, als bijvoorbeeld emotionele spanningen het natuurlijke evenwicht verstoren. Een Chinese arts onderzoekt de stroming van de ‘qi’ door de meridianen via de polsslag. Door de druk van de vingers te variëren kan hij onregelmatigheden opmerken.
Het doel van de arts is om de doorstroming van de ‘qi’ in een geblokkeerde meridiaan te stimuleren. Hij kan dit doen met acupunctuur (‘zhenjiu’), acupressuur, warmtebehandeling met naalden en brandende moksa (moxibustie), of massage (‘anmou’). Goede voeding is ook zeer belangrijk. De taoïstische leer beveelt onthouding van allerlei eten en drinken, en men moet eigenlijk alleen voedsel eten dat verband houdt met de organen en de elementen.
CHINESE ZIJDE
Zijde ChinaFoto: Val_McG CC 2.5 Generic no changes made
De Chinese zijdeproductie bedraagt jaarlijks ca. 46.000 ton. Veel ervan wordt geëxporteerd en China beheerst 90% van de wereldmarkt voor ruwe zijde.
Sericultuur (Grieks: serikos betekent zijde) verwijst naar de teelt van zijderupsen en de productie van ruwe zijde. Boeren telen de zijderupsen en leveren de cocons af bij de spinnerij, waar de ruwe zijde op een spoel wordt gewonden.
De zijderups is de larve van de nachtvlinder Bombyx mori, die inheems is in China. Ze leven van de bladeren van de moerbeiboom en als ze volgroeid zijn gaan ze cocons maken. De draden van zes of zeven cocons zijn nodig om een vezel te maken die sterk genoeg is om te kunnen weven.
CHINESE ASTROLOGIE
Chinese AstrologieFoto: Jakub Halun CC 4.0 International no changes made
De Chinese astrologie werkt met de volgende dierenriemsymbolen en in deze volgorde: rat, os, tijger, konijn, draak, slang, paard, geit, aap, haan, hond en varken.
De kern van de Chinese astrologie is de studie van de interactie tussen mensen, om 12 fundamentele karaktertypen en de relaties tussen deze onderling.
Toch kent de Chinese astrologie slechts 12 types mensen. De 12 dieren geven wel een goede beschrijving van de verschillende persoonlijkheidstypen, maar de meeste mensen zijn géén zuivere types, maar hebben de kenmerken van meerdere dieren. Elk persoon is namelijk samengesteld uit drie dieren:
-één dier voor het geboortejaar
-één dier voor de geboortemaand
-één dier voor het geboortetijdstip, ook wel het ascendantdier genoemd
Voor het geboortejaar moet bovendien nog rekening gehouden worden met een element. Elk van de 12 dieren heeft nog eens vijf variaties op basis van de 5 elementen: aarde, metaal, water, hout en vuur. Een hout-aap komt dus maar tijdens één jaar voor gedurende 60 jaren.
Op basis hiervan zijn er al 60 basistypen. Bovendien houdt de Chinese astroloog ook nog rekening met de maand, per maancyclus weer een ander dier. Verder wordt de dag nog ingedeeld in 12 stukken van 2 uur en op deze manier komt men al op 8640 mogelijkheden.
CHINA LINKS
Advertenties
• China verre reizen van ANWB
• Bouw je eigen China Rondreis
• Hotels Trivago
• Djoser Rondreis China
• Transsiberië Express
• China Tui Reizen
• Peking (Beijing) Hotels
• Transsiberië express China
• China rondreizen met kinderen
• Rondreizen China
• Boeken, ook tweedehands, over CHINA bij Bol.com
Nuttige links
Dieren in China (N)Fotoreportage China (N)
Reisinformatie China (N)
Reizendoejezo – China (N)
Rondreis China (N)
Rondreis door China (N)
Bronnen
China
Cambium
China
Informatie Verre Reizen
Eijck, F. / Reishandboek China
Elmar
Floor, H. / China
Stichting Teleac
Harper, D. / China
Kosmos-Z&K,
Jansen, I. / China
Gottmer/Becht
Knowles, C. / China
Van Reemst
MacDonald, G. / China
Kosmos-Z&K
CIA - World Factbook
BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt maart 2024Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems